<strong>"Myśli o dawnej Polsce" Pawła Jasienicy to próba odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w pierwszych stuleciach istnienia. Publikacja ukazała się nakładem Wydawnictwa Prószyński i S-ka. To kolejna książka z serii "Jasienica. Powrót".</strong> "Myśli o dawnej Polsce" - które sam autor określił jako posłowie do "Polski Piastów"', a jednocześnie przedsłowie do "Polski Jagiellonów" - są niejako dopełnieniem jego eseistycznej syntezy polskiej historii, próbą odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w pierwszych stuleciach istnienia. "Autor drąży coraz głębiej w gąszcz faktów - pisał Antoni Gołubiew w +Tygodniku Powszechnym+ w 1961 r. - stara się je odczytać i zinterpretować, by dotrzeć do rzeczywistego obrazu, do tego, co było i jak było".
W "Podglebiu" Paweł Jasienica przeprowadza wnikliwe rozważania na temat genezy i rozwoju narodowości i narodu, granic i kierunków działania politycznego Polski piastowskiej. Przedstawia proces, który doprowadził do utworzenia się nad Odrą, Wisłą i Wartą jednolitego, chociaż zróżnicowanego wewnętrznie państwa.
O drugiej części publikacji - "Zmiana kursu" - Aleksander Gieysztor pisał w "Nowych Książkach" w 1961 r., że jest to - to prowadzony z pasją dyskurs na temat tzw. idei jagiellońskiej, która "wywróciła środkowoeuropejski bieg rzeczy polskich i nadała im inny kierunek". "Niefortunna zmiana kursu polityki polskiej - pisze Jasienica - nie polegała na podjęciu wielkiej ekspansji wschodniej... Istota zła polegała na rozbracie z dawna wyrobionymi tradycjami polityki piastowskiej... Po wielu wahaniach... powołano do życia strukturę wyższego, wielonarodowego typu. Powstało państwo wprawdzie jednolite, mające wspólnego króla, sejm i politykę, ale dwa języki urzędowe i dwie odrębne administracje... Do unii Polska była zwykłym, normalnym państwem europejskim. Po unii stanęła wobec zagadnień, o których nikomu się nie śniło. Twierdzenie, że już dzisiaj cały glob nauczył się podobne do naszych, pounijnych, problemy łatwo rozwiązywać, grzeszyłoby pewnie nadmiarem optymizmu".
***
Paweł Jasienica, właśc. Leon Lech Beynar (1909-1970), historyk, eseista, publicysta; autor słynnej syntezy dziejów Polski przedrozbiorowej (Polska Piastów, Polska Jagiellonów, Rzeczpospolita Obojga Narodów). Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer Armii Krajowej. Po wojnie represjonowany.
Od 1959 roku wiceprezes ZLP; ostatni prezes Klubu Krzywego Koła (1962). W 1964 r. jako jeden z 34 intelektualistów podpisał protest przeciwko polityce kulturalnej władz PRL. Od 1966 wiceprezes polskiego PEN Clubu. W 1968 r. wystąpił w obronie represjonowanych studentów, co spowodowało zakaz publikacji jego prac. Odznaczony pośmiertnie 3 maja 2007 r. przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. W tym samym roku został laureatem - przyznanej po raz pierwszy pośmiertnie - Nagrody Kustosz Pamięci Narodowej ustanowionej przez Prezesa IPN. ESZ
PAP - Nauka w Polsce
agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
