„Pierwsze dane o potencjalnym grodzisku istniejącym w tym miejscu trafiły do nas od pana Andrzeja Dumalewskiego, syna właściciela tego terenu. Informacje o stanowisku, i odkrywanych tam fragmentach glinianych naczyń zgłosił on w Wojewódzkim Urzędzie Konserwatorskim w Ostrołęce i Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce” - mówi archeolog.

W 2007 roku naukowcy przeprowadzili oględziny terenu. Potwierdzili, że zlokalizowane jest tu dawne grodzisko. „Widoczny był zarys grodu o średnicy ok. 90 m. Jego wały wystawały nieco ponad metr nad powierzchnię ziemi - opowiada Ościłowski. - W 2008 roku przeprowadziliśmy wraz ze studentami z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego wstępne badania powierzchniowe na terenie grodziska i w okolicy. W lipcu tego roku rozpoczęliśmy badania”.

Prace prowadzono w sondażowym wykopie o wymiarach 2 na 80 metrów. Archeolodzy szacują, że gród istniał w X-XII wieku. Dookoła niego znajdowała się osada wielkości kilku hektarów. „To wczesnośredniowieczne miasto, w którym funkcjonował targ, istniała karczma, działali rzemieślnicy” - mówi naukowiec

Gród miał około 90 metrów średnicy. Był otoczony wałami o wysokości czterech metrów. „Podczas badań natrafiliśmy na fragmenty wału i dosyć szeroką fosę okalającą obiekt.  Znaleźliśmy sporą liczbę fragmentów naczyń glinianych, łyżwę kościaną, osełkę i nożyk” - dodaje Ościłowski.

„Choć o istnieniu w tym miejscu osady nie mówią żadne znane źródła historyczne, potwierdza je zwyczajowa nazwa tego miejsca  Okop. 90 procent grodzisk mazowieckich jest właśnie tak nazywana. Okop, jako miejsce okopane w górę, w przeciwieństwie do obecnego znaczenia słowa okop - schronu, ale wkopanego w ziemię” - wyjaśnia badacz.

Gród upadł prawdopodobnie na początku XIII wieku, podobnie jak wiele innych na tym terenie. Związane to było z najazdami Prusów, Jadźwingów i Litwinów. Osadnictwo przeniosło się na słabo zaludnione w tym czasie Mazowsze Południowe, na teren między obecnym Sochaczewem, Warszawą a Czerskiem. Powtórna kolonizacja Mazowsza Północno-Wschodniego rozpoczęła się w końcu XIV wieku. Książę Janusz I Starszy (warszawski) lokował wtedy m.in. leżącą w pobliżu Suska Nowego Ostrołękę (1427 rok).

***

Uzyskane wyniki są na tyle obiecujące, że naukowcy chcą wrócić tu w przyszłym roku. „Chcielibyśmy rozpoznać do końca zasięg tego stanowiska, a także kontynuować prace na osadzie przygrodowej” - mówi Jarosław Ościłowski.
 
Przedmioty, na które natrafili archeolodzy po opisaniu i konserwacji trafią do Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. 

PAP - Nauka w Polsce, Bogusława Szumiec-Presch

agt/