Południowoamerykańska Amazonka jest rzeką o największym średnim przepływie wody na Ziemi. Zależnie od literatury, podawana jest też jako druga co do długości (po Nilu) lub też najdłuższa rzeka świata. Posiada również największe na świecie dorzecze (o powierzchni około 7 mln km kw.) i największe zasoby wodne. Jej ujście do Atlantyku jest rozległą deltą z licznymi, oddzielonymi od siebie, ramionami (jest ich około dwustu). Przy ujściu rzeka ta ma prawie 80 km szerokości.

Do niedawna dokładny wiek Amazonki nie był znany - m.in. dlatego, że pokrywająca oceaniczne dno kolumna naniesionych przez nią osadów, gruba na około 10 km, okazywała się zbyt trudna do zbadania. Ostatnio jednak nowe próby, podjęte przez ekspertów brazylijskiego koncernu paliwowego Petrobras, doprowadziły do wywiercenia w pobliżu ujścia rzeki dwóch otworów. Jeden z nich powstał w miejscu, gdzie od dna morskiego do powierzchni wody jest 4,5 km.

Następnie naukowcy z uniwersytetów w Liverpoolu i Amsterdamie przeprowadzili analizy osadów dennych, a paleontolodzy zbadali próbki pochodzące z wydobytych osadów. Dzięki temu obliczyli wiek Amazonki i zbadali obszar dna morskiego, zakryty przez naniesione przez rzekę osady.

"Dane, uzyskane dzięki analizie osadów rzecznych, dostarczają wyjątkowej możliwości wglądu w paleoklimat i geografię terenów leżących w pobliżu rzeki i to na całej jej długości" - podkreślił jeden z autorów badania, specjalista w dziedzinie nauk o ziemi i oceanach, Jorge Figueiredo.

Jak dodał, te nowe badania wzbogacają nasz sposób rozumienia paleogeografii Ameryki Południowej oraz ewolucji organizmów wodnych żyjących w Amazonii i na wybrzeżu Atlantyku. "Początki Amazonki to decydujący moment. Nowy ekosystem pojawia się w tym samym czasie, w którym wznoszące się Andy formowały nowy podział geograficzny" - powiedział. ZAN

PAP - Nauka w Polsce

krf/bsz