IChTJ jest jedynym ośrodkiem w Polsce wykonującym sterylizację radiacyjną wysokoenergetycznymi elektronami. Sterylizacji radiacyjnej poddawana jest m.in. odzież chirurgiczna, zestawy do przetaczania krwi, zestawy ginekologiczne, sprzęt mikrobiologiczny. Z usług instytutu korzystają cztery banki tkanek - w zakresie wyjaławiania przeszczepów kości, chrząstek i skóry. Na mniejszą skalę sterylizowane są tu również produkty lecznicze, preparaty kosmetyczne i ich komponenty.

O tym, czy leki mogą być sterylizowane poprzez promienie, decyduje ich odporność radiacyjna. Leki w postaci tabletek. pudrów, past, maści, zawiesin są bardziej odporne radiacyjnie niż leki w postaci roztworów. Obecnie sterylizuje się mniej finalnych produktów leczniczych, natomiast więcej surowców.

"Surowce roślinne i pochodzenia zwierzęcego często wykazują duży stopień zanieczyszczenia mikrobiologicznego i w tym przypadku zastosowanie promieniowania jonizującego jako metody sterylizacji jest wręcz niezastąpione, gdyż inne metody sterylizacji albo muszą się odbywać w zbyt wysokich dla tych produktów temperaturach lub wprowadzenie środka sterylizującego jest nie wskazane lub czasami wręcz zabronione" - wyliczał w rozmowie z PAP Tomasz Zawisza, reprezentujący Instytut na targach ITM Polska 2009.

Jego zdaniem, sterylizacja radiacyjna jest bardzo skuteczną metodą wyjaławiania. Promieniowanie jonizujące zabija patogenne drobnoustroje. Mechanizm tego procesu jest związany z nieodwracalnym uszkodzeniem błon komórkowych oraz z zakłócaniem procesu replikacji.

Jak wyjaśnił Zawisza, zasadę działania akceleratora można porównać do pracy dawnego kineskopu. Emitowana jest tu jednak wiązka 10 MEV (dla porównania, w starego typu telewizorach działko elektronowe emituje wiązkę ok. 2 kEV).

Stacja działa już 20 lat. Centrum Badań i Technologii Radiacyjnych kieruje dr inż. Zbigniew Zimek, natomiast kierownikiem Laboratorium Sterylizacji Radiacyjnej jest Iwona Kałuska. ICHTJ jako jedyny w Polsce wykonuje sterylizację radiacyjną wiązką wysokoenergetycznych elektronów wytworzoną w akceleratorze Elektronika 10/10.

Do zalet procedury należy jej prostota (powtarzalność parametrów, łatwość monitorowania i precyzyjnej kontroli jakości), wyjaławianie w temperaturze pokojowej lub niższej, szybkość procesu wyjaławiania, możliwość sterylizacji dowolnej partii wyrobów w systemie ciągłym, stosowanie całkowicie szczelnych opakowań co wyklucza wtórne zanieczyszczenie oraz zapewnia nieszkodliwość dla środowiska naturalnego.KOL PAP - Nauka w Polsce agt/