Wcześniaki przychodzą na świat z wieloma narządami nie w pełni wykształconymi, dlatego są bardziej narażone na ich uszkodzenie. Należą tu m.in. płuca, mózg, jelita oraz siatkówka oka, która u dzieci urodzonych przedwcześnie ma nie całkiem wykształcone naczynia krwionośne.

U ok. 6 proc. wcześniaków w siatkówce oka zaczynają powstawać bezładnie nowe naczynia o nieprawidłowej budowie. Łatwo ulegają one uszkodzeniu, co prowadzi do niedotlenienia i dalszego nadmiernego rozrostu sieci naczyń. Jest to tzw. retinopatia wcześniaków, która mija samoistnie u większości dzieci, ale u ok. 10-15 proc. rozwija się dalej i może prowadzić do odwarstwienia siatkówki, a nawet do utraty wzroku. Ta grupa maluchów wymaga leczenia.

Uważa się, że najwyższe ryzyko retinopatii mają wcześniaki, które po urodzeniu ważyły mniej niż 1 kg lub przyszły na świat między 23 a 28 miesiącem życia.

Aby ocenić, które z dzieci są narażone na postępujący rozwój retinopatii prowadzi się specjalistyczne badania dna oka i siatkówki z użyciem tzw. oftalmoskopu pośredniego. Maluchy są badane raz na tydzień lub dwa tygodnie.

Najnowsza praca naukowców z Akademii Sahlgrenska na Uniwersytecie w Goeteborgu sugeruje, że cotygodniowe ważenie tych dzieci może w wielu przypadkach zastąpić potrzebę znacznie droższych badań oftalmologicznych.

Z wcześniejszych badań tego zespołu wynikało, że ryzyko retinopatii u wcześniaków ma związek z poziomem insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1), który zmienia się wraz ze zmianą masy ciała dziecka.

Z pomocą specjalistów od statystyki Szwedzi opracowali więc model, służący do oceny ryzyka retinopatii na podstawie cotygodniowych pomiarów masy dziecka i poziomu IGF-1 w jego krwi.

Wiadomo jednak, że najlepiej jest ograniczyć do minimum pobrania krwi od wcześniaków, podkreśla prowadząca badania prof. Ann Hellstroem z Sahlgrenska Academy. Jej zespół sprawdzał, czy można tego uniknąć.

Badacze przeanalizowali zmiany masy ciała 350 wcześniaków i porównywali je z wynikami badań oftalmologicznych.

Okazało się, że wczesne przybieranie na wadze przez wcześniaki pomaga przewidywać ryzyko rozwoju retinopatii.

Jak komentuje prof. Hellstroem, na podstawie zmian masy ciała wszystkie dzieci narażone na retinopatię wytypowano wcześniej niż oftalmolog zauważył zmiany w siatkówce wymagające leczenia. Jej zdaniem, oznacza to, że ta metoda pozwoli nie tylko zaoszczędzić pieniądze, ale też wcześniej rozpoznawać ryzyko retinopatii u wcześniaków. JJJ

PAP - Nauka w Polsce

bsz