Jak tłumaczył profesor, każdy z odwiedzających "wnosi" do jaskini dwutlenek węgla, który wydycha oraz ciepło. Najwięcej turystów przyjeżdża do jaskini w maju i w czerwcu, wówczas nagrzani słońcem ludzie dostarczają do jaskini jeszcze więcej ciepła, niż w zimne dni.

W naszych warunkach klimatycznych wzrost temperatury oznacza zmniejszenie wilgotności. Naukowcy przypuszczają, że w jaskini spadek wilgotności może spowodować ustanie narastania szaty naciekowej.

Po kilku latach z niskimi opadami, gdy prasa donosiła o "wysychaniu" Jaskini Niedźwiedziej w Sudetach, zaczęto zraszać górotwór rozpylając sztuczny deszcz nad podkielecką jaskinią. Zdaniem Jóźwiaka jest to konieczne, ale złe rozwiązanie, gdyż utylizowana woda wodociągowa różni się od występującej w jaskini i opadowej m.in. pH, związkami chemicznymi, temperaturą. Lepsze byłoby korzystanie z wody ze studni wykopanej w pobliżu jaskini.

Na środowisko jaskini wpływ ma oświetlenie. Stosowane do 1998 roku zwykłe żarówki dostarczały do jaskini 22 kilowaty energii. Powstały przez to dogodne warunki dla rozwoju glonów i nacieki się zazieleniły. Dzięki zastosowaniu żarówek halogenowych i oświetlenia światłowodowego w tej chwili jest to tylko 1,5 kilowata energii.

Profesor podkreślił, że Raj nie ma dobrej izolacji, więc temperatura w jaskini zależy od tej na zewnątrz. Na razie temperatury nie zagrażają szacie naciekowej, ale wymaga ona stałej obserwacji na wypadek zachwiania w środowisku związanego z ociepleniem klimatu. Według niego ocieplenie klimatu dla jaskini będzie miało znaczenie negatywne.

Jaskinia oraz leśny obszar wokół niej są stale monitorowane. Naukowcy utworzyli tam w 1993 roku Stację Geoekologiczną Malik, w której realizowane są badania wpływu przemysłu i turystyki na przyrodę rezerwatu Jaskinia Raj.

Badania obejmują m.in. meteorologię, chemizm opadów atmosferycznych i chemizm opadu organicznego, mikroklimat w Jaskini Raj (temperatura, wilgotność względna powietrza, w 10 punktach pomiarowych, zawartość CO2), właściwości fizyko-chemiczne i chemiczne wód przenikających do jaskini, wielkość i intensywność ruchu turystycznego.

W samej jaskini zainstalowano czujniki temperatury, wilgotności i zawartości dwutlenku węgla. Z prowadzonych od 2001 roku badań dwutlenku węgla w poszczególnych częściach jaskini wynika, że tam, gdzie jest go najwięcej, tam największa jest aktywność szaty naciekowej.

Gimnazjaliści zwiedzili jaskinię i Stację Geoekologiczną.

Wykład odbył się w ramach IX Kieleckiego Festiwalu Nauki, który trwa od 15 do 30 września. Zaplanowano ponad 200 imprez, które odbywają się nie tylko w Kielcach, lecz w całym regionie.

Jaskinia Raj uchodzi za jedną z najpiękniejszych w Polsce, wyróżnia się bogatą i dobrze zachowaną szatą naciekową. Została odkryta w latach 1963-1964. Ze względu na bogatą szatę naciekową, walory naukowe i dydaktyczne objęta jest ochroną jako rezerwat przyrody; jest też chronionym stanowiskiem archeologicznym. Otwarcie jaskini dla ruchu turystycznego nastąpiło w 1972 roku.

Według inwentaryzacji przeprowadzonej przez naukowców i studentów UJK w całej jaskini znajduje się 47 tys. 518 różnych form naciekowych, w tym 47 tys. 173 stalaktyty (sople naciekowe). Średnie zagęszczenie stalaktytów w całej jaskini to 82,5 na metr kwadratowy, a w szczególnie bogatej w te formy Sali Stalaktytowej na metr kwadratowy przypada średnio 217 stalaktytów. AGN

PAP - Nauka w Polsce

kap/bsz