Słowiańscy Piastowie budowali państwo siłą. W latach 40. X wieku następuje niszczenie gęstego osadnictwa w południowo-zachodniej Wielkopolsce. Niedługo potem na terenach gnieźnieńskich, które były słabo zaludnione, pojawia się nowe osadnictwo i wielkie grody. Interpretacja tych zjawisk jest następująca: siły militarne z ziemi gnieźnieńskiej niszczą sąsiedzkie osadnictwo i przenoszą ludzi na swoje tereny. Tu ludność zmusza się do budowy centrów władzy, czyli grodów i do pracy na roli oraz innych zajęć.

Oprócz ludzi, którzy należą do księcia, są jeszcze wolni chłopi, żyjący na swojej ziemi. Na nich książę nakłada daniny i kontroluje przez swoich urzędników. Istnieje jeszcze wiec wolnych ludzi, ale i ta starożytna instytucja jest już zdominowana przez księcia. Państwo jest prywatne, należy do klanu, który je zbudował. Nie ma nic wspólnego z państwem narodowym, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. O nim słyszymy dopiero od ok. roku 1000. Wtedy po raz pierwszy pojawia się u kronikarzy i pisarzy niemieckich nazwa Polonia.

W historiografii polskiej - wyjaśnia prof. Duczko - zawsze się twierdziło, że nazwa ta pochodzi od plemienia Polan i że wzięła się od nazwy pole, czyli miejsca do orania i obsiewania. Co do Polan, to nie ma żadnych dowodów ich istnienia. Są oni tworem historyków.

***

W tym samym 8-9 numerze SN także m.in. wywiady z dr. Piotrem Szukalskim o sytuacji demograficznej w Polsce, i inż. Jerzym Jasiukiem o likwidacji oddziału Muzeum Techniki w Norblinie, refleksje prof. Wiesława Sztumskiego o uzależnieniu człowieka od techniki oraz dr Anny Tylikowskiej na temat związków nauki z religią i artykuł dr Marty Kamieniak o etycznych dylematach wynikających z poznania genomu.

PAP - Nauka w Polsce, Waldemar Pławski

bsz