Tradycje szkoły medycznej w Gdańsku sięgają XVI wieku. Dziś naukowcy z AMG są liczącymi się postaciami w dziedzinie genetyki, biotechnologii, neuroanatomii. Na AMG przeprowadzono m.in. pierwszą w Polsce operację na 7-miesięcznym płodzie.

„W XVI, XVII wieku funkcjonował tu quasi-uniwersytet ,zwany Gimnazjum Akademickim, w siedzibie pofranciszkańskiego klasztoru. Teraz mieści się tam Muzeum Narodowe w Gdańsku. To gimnazjum odegrało ważną rolę kulturotwórczą w okresie świetności Gdańska; kształcenie medyczne było również bardzo zaawansowane. Po gimnazjum uczniowie szli od razu na 3, 4 rok  studiów na renomowanych uniwersytetach europejskich” – wyjaśnia prof.. Wiesław Makarewicz (w latach 1999 – 2005 rektor AMG).

 W 1935 roku  w Wolnym Mieście Gdańsku założono szkołę medyczną, która jednak nie prowadziła nauczania medycyny w pełnym zakresie. Dopiero w okresie wojennym nabrała większych uprawnień. Była to uczelnia o wyraźnym wpływie ideologii hitlerowskiej, z takimi działami jak na przykład instytut rasowy.

 „Z tą uczelnią nic nas nie łączy, oprócz miejsca na mapie Gdańska” – podkreśla prof. Makarewicz. Gdańska uczelnia nawiązuje do tradycji Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

„Zaraz po Jałcie i wszystkich +migracjach ludów+, które miały miejsce w latach 1945-1946 znalazło się w Gdańsku kilku znamienitych profesorów z wileńskiego Uniwersytetu, a kilku innych naukowców, którzy przyjechali z Wilna ,szybko uzyskało w Gdańsku wyższe tytułu naukowe” – opowiada Wisław Makarewicz.

 Były rektor gdańskiej uczelni wymienia 7 profesorów, który byli  „kreatorami” akademii: Włodzimierza Mozołowskiego, Stanisława Hillera, Michała Reichera, Wilhelma Czarnockiego, Kornela Michejdę, Ignacego Abramowicza, Tadeusza Pawlasa.

 Pierwszym rektorem-organizatorem Akademii był profesor Jerzy Grzegorzewski.

 „Dekret o powołaniu akademii, zatwierdzony przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej, wszedł w życie 8  października 1945 roku, dlatego uroczystości inauguracji roku akademickiego odbywają się w tym dniu. Ale przygotowania do stworzenia akademii trwały przez całe lato 1945 roku” – opowiada prof. Makarewicz.

 W  1945 roku, naukę na pierwszym roku studio w rozpoczęło 200 studentów, którzy oprócz zajęć dydaktycznych brali również udział w odgruzowywaniu i budowie uczelni. 

 „Ich motywacja była tak silna, że problemów dydaktycznych historia nam nie przekazała. Ci ludzie gładko przeszli te studia” – zaznaczył rektor. Na terenie akademii stacjonowały jeszcze wtedy wojska radzieckie.

 „Trzeba było stopniowo od nich różne obiekty przejmować, jak mi relacjonował prof. Mozołowski. Odbywało się to przy pomocy różnych sposobów w tym za alkohol. Dokonywano rozmaitych operacji, tu Rosjanie się wynieśli, tu pożyczyli ciężarówkę żeby coś przewieźć...” – opowiada prof. Makarewicz.

 Jak wspomina, pierwsze zajęcia odbywały się w budynkach położonych najbliżej dzisiejszej Alei Zwycięstwa. „Tam się mieścił poniemiecki Zakład Anatomii, tam było prosektorium i ta słynna, quasi fabryka mydła, wokół której narosło tyle kontrowersji” - mówi. Rok po Wydziale Lekarskim powstała stomatologia, a po kolejnym roku - Wydział Farmaceutyczny.

 Wiesław Makarewicz podkreśla, że w pierwszych latach istnienia uczelni, duży nacisk był kładziony także na wychowanie pracowników naukowych, którzy pozostawaliby na uczelni i zapewniali jej rozwój naukowy. Dochodziło też do sytuacji, w których zdolniejsi studenci prowadzili zajęcia dla żaków z młodszych lat.

W ten sposób pracę na uczelni pojął też Wiesław Makarewicz, który rozpoczął studia w 1953 roku a już w 1956 roku, jako student czwartego roku, prowadził jako zastępca asystenta zajęcia z biochemii dla roku drugiego.

Prof. Makarewicz w gronie specjalności naukowych teoretycznych, w których  gdańska uczelnia jest jednostką wiodącą w kraju, wymienia genetykę, biochemię, histologię i anatomię.

„Na histologii wyspecjalizowano się w procesach starzenia się komórek. Biochemia – to regulacja metabolizmu tkanki tłuszczowej. Genetyka u prof. Limona to przede wszystkim cytogenetyka nowotworów i wad wrodzonych. Anatomia to głównie neuroanatomia” – wymienia prof. Makarewicz. W gronie nauk klinicznych, prof. Makarewicz wyróżnia m.in. onkologię, nefrologię, hematologię i biochemię kliniczną. Podkreśla też, że założony wspólnie z Uniwersytetem Gdańskim Wydział Biotechnologii jest jedną z najlepszych tego typu placówek w kraju.

W ostatnich dwóch latach  - 2003 i 2004 - dwaj naukowcy z AMG otrzymali „polskie Noble" (nagrody Fundacji Na Rzecz Nauki Polskiej) - prof. Roman Kaliszan i prof. Janusz Limon. Roczny dorobek pracowników naukowych AMG to 850 publikacji, z czego ponad 200 w czasopismach z tzw. Listy Filadelfijskiej.
 
 Obecnym rektorem jest prof. Roman Kaliszan, wybrany w 2005 roku. To już 15. rektor AMG od czasu jej powstania.

Zapleczem klinicznym dla akademii są szpitale na ponad 1400 łóżek, znajdujące się w Gdańsku i Gdyni. Ostatni (w Akademickim Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej), od niedawna wchodzący w skład AMG, to największy szpital kliniczny w Polsce, w którym hospitalizowanych jest rocznie 47 tysięcy osób.KLI

PAP - Nauka w Polsce 

reo