Istnieje przypuszczenie, że aspiryna i podobne leki zażywane przez ciężarne kobiety lub podawane noworodkom mogą zaszkodzić ich męskości - pisze Dorota Czajkowska-Majewska w tygodniku Polityka http://polityka.onet.pl/

Natura nie rozpieszcza mężczyzn - biologicznie są oni słabszą płcią i średnio żyją krócej. Na ich męskość wpływ mogą mieć czynniki zanieczyszczające środowisko oraz, jak ujawniono ostatnio, aspiryna.

ZDRADLIWA INDOMETACYNA

Opublikowane przez Stuarta Amateau i Margaret McCarthy z University of Maryland w Baltimore http://www.umaryland.edu/ wyniki pokazują, że indometacyna - lek podobny do aspiryny, podawany męskim szczurzym noworodkom - powoduje trwałe zaburzenie ich czynności seksualnej.

Jak wyjaśnia Czajkowska-Majewska, neurochemik pracująca w Narodowym Instytucie Zdrowia w Bethesda http://www.nih.gov/ pod Waszyngtonem, dojrzałe samce zachowywały się podobnie do samic i nie potrafiły zaczynać ani podtrzymywać kopulacji.

Naukowcy zaobserwowali również w rejonie ich podwzgórza nieprawidłowe wykształcenie płciowo zróżnicowanych struktur mózgu odpowiedzialnych za zachowania seksualne.

Kluczem tego procesu może być wpływ popularnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, takich jak indometacyna, aspiryna i ibuprofen, na syntezę hormonów tłuszczowych - prostaglandyn.

Hormony te, jak wyjaśnia Czajkowska-Majewska, uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych i patologicznych - stanach zapalnych i procesach nowotworowych. Tymczasem popularne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne hamują ich syntezę.

Prostaglandyny - lokalne hormony tkankowe - po raz pierwszy odkrył w prostacie i płynie nasiennym szwedzki fizjolog i noblista Ulf Svante von Euler w latach 30. ubiegłego wieku.

Biorą one udział m.in. w wydzielaniu hormonów płciowych, są niezbędne dla procesu owulacji i naturalnego porodu, a także zwiększają żywotność i aktywność plemników.

Badania pokazały, że są one również niezbędne dla płciowego zróżnicowania mózgu. Maskulinizacja mózgu następuje w okresie płodowym i noworodkowym i jest zdeterminowana aktywnością męskich genów umieszczonych w chromosomie Y, a także działaniem testosteronu, który jest produkowany przez jądra męskiego płodu i noworodka.

Testosteron pobudza syntezę prostaglandyn, a te dokonują zmian maskulinizacyjnych w mózgu. Podana indometacyna spowodowała upośledzenie tego procesu i trwale zaburzyła zachowania seksualne samców szczurów. Podawanie ciężarnym szczurzycom małych dawek aspiryny przez kilka dni przed i tuż po porodzie dało podobny efekt u ich synów - zwraca uwagę Czajkowska-Majewska.

Tymczasem zaaplikowanie tych leków żeńskim noworodkom nie zaburzało czynności seksualnych dorosłych samic.

ASPIRYNA A SEKS

Inne badaniach dowiodły, że we wczesnym okresie embrionalnym prostaglandny są niezbędne do wykształcenia się płodowych jąder i prawidłowego rozwoju męskich komórek rozrodczych - pisze autorka.

Leki typu aspiryna uważane są za stosunkowo bezpieczne i nierzadko zaleca się je kobietom w ciąży jako środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Aspiryna bywa też stosowana w ciąży profilaktycznie dla zapobiegania stanom przedrzucawkowym, związanym z chorobą ciążową cechującą się wzrostem ciśnienia krwi i obrzękami. Grożą one uszkodzeniem nerek, wątroby, zawałem serca czy nawet śmiercią matki.

Z kolei indomecynę podaje się m.in. wcześniakom, u których nastąpiły zmiany kardiologiczne zachodzące spontanicznie u noworodków po porodzie w związku z przystosowaniem się do oddychania tlenem atmosferycznym.

Na razie nie wiadomo, czy i w jakim stopniu podawanie tych leków kobietom ciężarnym lub męskim noworodkom zaburza funkcje rozrodcze u dorosłych mężczyzn. Jednak w Wielkiej Brytanii rozpoczęto długofalowe badania epidemiologiczne, którym poddane zostaną tysiące osób.

Naukowcy będą badać m.in. aktywność seksualną i psychikę dorosłych mężczyzn i kobiet, biorąc pod uwagę np. leki, jakie matka brała w czasie ciąży, poziom hormonów we krwi ich matek czy stresów przeżytych w czasie ciąży.

Jak zaznacza autorka artykułu, choć wyniki tych badań będą znane najwcześniej za kilkanaście lat, to mamy coraz więcej dowodów, że o naszej inteligencji czy osobowości decyduje krótki okres rozwoju w życiu płodowym i we wczesnym dzieciństwie. Nie jest to wpływ absolutny, ale istotny.

UWAGA NA STRES

Podobne działanie hamujące syntezę prostalglandyn i powodujące ewentualne zakłócenie seksualności ludzi może powodować także hormon stresowy kortyzol. Silny stres przeżyty w krytycznym okresie życia płodowego i noworodkowego może zakłócać seksualność mężczyzn.

Autorka przypomina m.in. że po II wojnie światowej, zakończonej masowymi bombardowaniami niemieckich miast, w kraju tym urodziło się znacznie więcej mężczyzn przejawiających orientacje homoseksualną niż przeciętnie.

Choć nie zbadano jeszcze, czy zażywanie aspiryny przez kobiety w ciąży lub podawanie ich noworodkom może wpływać na skłonność mężczyzn do homoseksualizmu, to nie jest to wykluczone, bo mamy wiele dowodów, że demaskulinizacja mózgu często łączy się z orientacją homoseksualną - uważa autorka.

Infekcje, alergie czy poziom wielu hormonów we krwi w znacznym stopniu zależą od pór roku. Autorka zastanawia się, czy sezonowe zmiany poziomu prostaglandyn, kortyzolu lub innych hormonów u płodów i noworodków wpływają na późniejsze zachowania seksualne u dorosłych ludzi.

Dotychczasowe badania potwierdzają, że tak może być. Zauważono, że pewne cechy osobowości, temperamentu, intelektu, psychiki lub seksualności, a także podatność na różne choroby skorelowane są z sezonem narodzin.

PAP - Nauka w Polsce, Bogusława Szumiec-Presch

3 marca 2005