Jako człowieka "o wielkim sercu i osobowości, wybitnego naukowca, znakomitego lekarza i specjalistę w zakresie chorób wewnętrznych, sztucznych narządów wewnętrznych i transplantologii" pożegnała go społeczność Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM), z rektorem i senatem uczelni, na stronie internetowej WUM.

Prof. Tadeusz Orłowski urodził się 13 września 1917 w Kazaniu nad Wołgą, jako syn Witolda Orłowskiego, uważanego za ojca polskiej interny. Rodzina Orłowskich miała silne tradycje lekarskie.

Dyplom lekarza uzyskał na tajnym Uniwersytecie Warszawskim w 1943 r., na którym był później wykładowcą i gdzie w 1949 r. uzyskał tytuł doktora. W czasie Powstania Warszawskiego pracował jako lekarz w warszawskich szpitalach. Należał do AK.

Prof. Orłowski był wybitnym specjalistą w zakresie medycyny wewnętrznej, nefrologii oraz transplantologii. Wiedzę zdobywał i pogłębiał w najlepszych ośrodkach zagranicznych, m.in. w szpitalach uniwersyteckich w Lund, Saint Louis, Londynie i Pizie.

Stworzył polską szkołę dializoterapii. Już w latach 50. podejmował pionierskie próby leczenia mocznicy dializami otrzewnowymi, w roku 1959 uruchomił w Warszawie ośrodek dializacyjny, tzw. sztuczną nerkę. Dzięki pracy profesora i jego zespołu udało się wyprodukować i opatentować polską sztuczną nerkę arkuszową i dializatory zwojowe.

Prof. Orłowski jest też uważany za pioniera polskiej transplantologii. W 1966 r. wraz z prof. Janem Nielubowiczem dokonał pierwszego udanego przeszczepu nerki ze zwłok. Opracował program transplantacji nerek oraz metodę otrzymywania globuliny, stosowanej w zwalczaniu odrzucenia przeszczepu. W 1975 r. z jego inicjatywy powstał Instytut Transplantologii Akademii Medycznej w Warszawie. W latach 80. był to trzeci ośrodek na świecie pod względem liczby przeszczepianych nerek.

Badacz jest autorem i współautorem ponad 300 publikacji naukowych, głównie z dziedziny nefrologii i transplantologii, wielu monografii dla studentów i lekarzy. Był członkiem honorowym wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, laureatem ważnych nagród naukowych, posiadaczem wysokich odznaczeń państwowych. Otrzymał tytuł doktora honoris causa wielu uczelni. Od 1971 roku był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk.

W środowisku lekarskim budził też szacunek swoim bezgranicznym i bezinteresownym oddaniem pacjentom.

Jego drugą pasją, oprócz medycyny, było wspinanie się po górach. Przygodę z taternictwem rozpoczął już w 1935 roku. Należał do czołowych polskich taterników i alpinistów swojego pokolenia. W latach 1939-50 wytyczał nowe szlaki w Tatrach i dokonał wielu pierwszych wejść. Najbardziej znana jest wyjątkowo trudna droga Orłowskiego na północno-zachodniej ścianie Galerii Gankowej. Był wielkim zwolennikiem wspinaczki klasycznej, bez czynnego użycia haków. Wspinał się również w Alpach, koreańskich Górach Diamentowych, Górach Skalistych i Pirenejach.

W latach 1939-45 prof. Orłowski zasiadał w zarządzie konspiracyjnego Klubu Wysokogórskiego oraz był redaktorem tajnego pisma "Taternik". Po wojnie również działał w klubie. Ogłosił szereg artykułów na temat taternictwa i alpinizmu.

W 1986 r. profesor przeszedł na emeryturę, ale niemal do ostatnich dni życia poświęcał się badaniom nad przeszczepianiem wysepek trzustkowych u chorych z cukrzycą.

W rozmowie z Ewą Dobrowolską, której fragmenty zamieszczono w 9 i 10 numerze miesięcznika "Puls" z 2005 r., powiedział: "Przeszedłem przez życie, uważam, nie najgorzej. Może by było lepiej, gdybym więcej chodził po górach".

Ludzie, którzy go znali oceniają go jako postać wielką i niezwykłą. "Jesteśmy wdzięczni, że przyszło nam poznać, współpracować i czerpać doświadczenie od Pana Profesora" - napisano w liście pożegnalnym WUM.

Pogrzeb prof. Orłowskiego 8 sierpnia 2008 roku rozpocznie Msza św. żałobna w kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach. JJJ

PAP - Nauka w Polsce

kap