Lodowce to nie tylko źródło wody – są także ważnym ogniwem w dostarczaniu składników odżywczych do środowisk wodnych. W wyniku erozji lodowcowej do wód roztopowych trafiają bowiem ogromne ilości zawiesiny mineralnej, na której powierzchni mogą być adsorbowane pierwiastki niezbędne dla życia, takie jak żelazo, krzem czy fosfor. Te biodostępne formy mogą zasilać ekosystemy arktyczne, wpływając na produkcję pierwotną i cykl węgla - tłumaczy w informacji prasowej, przesłanej serwisowi Nauka w Polsce, dr Łukasz Stachnik z Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest on pierwszym autorem publikacji na łamach „Chemical Geology", poświęconej nowym mechanizmom transportu pierwiastków z arktycznych lodowców.

Artykuł jest efektem współpracy pomiędzy naukowcami z Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, instytucji niemieckich: GFZ – Helmholtz Centre for Geosciences (Potsdam) i Freie Universität Berlin, amerykańskiego University of Pennsylvania, norweskiego Arctic University of Norway (UiT), włoskich: CNR – Institute of Polar Science, Ca’ Foscari University of Venice i szwajcarskiego University of Basel.

Autorzy badania przypominają, że zawiesina lodowcowa pełni rolę nośnika składników odżywczych.

"Żelazo w formie reaktywnych faz, takich jak ferrihydryt, może stymulować rozwój fitoplanktonu, a amorficzna krzemionka jest niezbędna dla okrzemek. Nawet fosfor, choć występuje w niższych stężeniach, może być uwalniany z cząstek zawiesiny w odpowiednich warunkach chemicznych. Co więcej, obecność tych składników może wspierać procesy pochłaniania dwutlenku węgla (CO2) przez organizmy wodne, przyczyniając się do jego sekwestracji w osadach. Lodowce stają się tym samym naturalnym laboratorium, w którym zachodzą procesy wiążące węgiel z atmosfery" - czytamy w informacji prasowej.

Wyniki badań przeprowadzonych na lodowcu Werenskiolda na Spitsbergenie pokazują, że zróżnicowanie geologiczne i chemiczne podłoża ma kluczowe znaczenie dla rodzaju i ilości transportowanych składników. W miejscach, gdzie zachodzi intensywne utlenianie siarczków żelaza, zawiesina jest szczególnie bogata w biodostępne żelazo. Z kolei w rejonach dominowanych przez wietrzenie krzemianów, wzrasta zawartość krzemu i fosforu.

Autorzy publikacji wykazali, że ładunek żelaza związany z zawiesiną był aż 42 razy większy niż jego forma rozpuszczona, a dla krzemu – trzykrotnie większy. To pokazuje, że lodowce dolinne - takie jak Werenskioldbreen, mogą być istotnym źródłem składników odżywczych dla arktycznych ekosystemów przybrzeżnych, szczególnie w kontekście postępującego topnienia lodu.

Badania zrealizowano w ramach projektu FLOURISH ze środków NCN SONATA 17 i dzięki stypendium im. Mieczysława Bekkera (NAWA).

Nauka w Polsce

zan/