Wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny) jest stanem nagłym. Ciężka utrata krwi (powyżej 1/3 całej objętości) lub dużej ilości innych płynów ustrojowych sprawia, że serce nie jest w stanie pompować wystarczającej ilości krwi - dochodzi do niedotlenienia tkanek i narządów, co stwarza zagrożenie życia. Utrata krwi może być spowodowana przez krwawienie z ran ciętych, krwawienie z innych urazów oraz krwawienie wewnętrzne. Wstrząs krwotoczny pozostaje główną przyczyną zgonów, którym można zapobiec w przypadkach urazów na całym świecie.

Metodę, która ma szanse uratować życie wielu osób w nagłych wypadkach związanych ze wstrząsem krwotocznym, opracowali naukowcy z Hebrew University of Jerusalem oraz IDF Medical Corps (Izrael). Leczenie polega na aktywowaniu białka o nazwie PKC-ε wkrótce po wystąpieniu intensywnego krwawienia.

Badanie, prowadzone przez dr Ariela Furera i dr Mayę Simchoni z Instytutu Badań nad Medycyną Wojskową, wspólnego projektu Hebrew University-Hadassah Medical School i Korpusu Medycznego Sił Obronnych Izraela (IDF), wykazało, że aktywacja kinazy białkowej C epsilon (PKC-ε) znacząco poprawia wczesne wskaźniki przeżywalności i stabilność fizjologiczną po ciężkim krwotoku.

W kontrolowanym eksperymencie z wykorzystaniem modelu świńskiego naukowcy wywołali wstrząs krwotoczny, pobierając 35 proc. całkowitej objętości krwi u zwierząt. Osobniki leczone peptydem aktywującym PKC-ε zaledwie pięć minut po wystąpieniu krwawienia wykazały ogromna poprawę przeżywalności — przeżyło 73 proc. leczonych osobników w porównaniu do zaledwie 25 proc. niepoddanych leczeniu. Ponadto leczone zwierzęta zachowały znacznie lepszą stabilność układu sercowo-naczyniowego, w tym ciśnienie krwi, tętno i rzut serca.

Ponadto szczegółowa analiza aktywności mitochondriów wykazała ich lepsze funkcjonowanie w tkankach serca zwierząt otrzymujących aktywator PKC-ε. Mitochondria są kluczowymi producentami energii komórkowej, dlatego wyniki te sugerują, że aktywacja PKC-ε pomaga utrzymać poziom energii w narządach pod wpływem stresu, potencjalnie chroniąc tkanki przed dalszymi uszkodzeniami związanymi z poważną utratą krwi.

Obecne strategie terapeutyczne w przypadku ciężkiego wstrząsu krwotocznego często obejmują podawanie płynów, które może zaostrzyć uszkodzenie tkanek poprzez wywołanie urazu niedokrwienno-reperfuzyjnego. Podawanie peptydu aktywującego PKC-ε mogłoby znacząco zminimalizować te szkodliwe skutki, poprawiając szanse przeżycia i zmniejszając powikłania związane z ciężkim urazem.

"Obfite krwotoki pozostają jednym z najpoważniejszych wyzwań, z jakimi mierzy się medycyna ratunkowa, szczególnie w scenariuszach urazów na polu walki i cywilnych. Nasze odkrycia sugerują, że aktywacja PKC-ε może być wysoce skutecznym podejściem terapeutycznym, potencjalnie przekształcającym opiekę nad urazami poprzez zapewnienie ratownikom medycznym na pierwszej linii potężnego narzędzia do poprawy wyników leczenia pacjentów" - skomentował dr Ariel Furer.

"Nasze odkrycia otwierają nowe możliwości ukierunkowanych strategii terapeutycznych, które mogą być stosowane przez ratowników w warunkach nagłych, potencjalnie ratując niezliczone życia na całym świecie - podsumował dr Furer. -Przyszłe badania kliniczne będą niezbędne do potwierdzenia tych obiecujących wyników i przejścia do praktycznego wdrożenia".

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ agt/