Zespół stresu pourazowego (PTSD), który może się rozwinąć po traumatycznym przeżyciu, wiąże się głównie z zaburzeniami funkcjonowania psychospołecznego, ale coraz więcej badań pokazuje, że wpływa też na zdrowie fizyczne. Osoby z PTSD są bardziej narażone na tzw. zespół metaboliczny, czyli rozwój czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2.

"Wiadomo, że w PTSD występuje rozregulowanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, przygotowującej organizm do lepszego funkcjonowania w sytuacji stresu. Niewłaściwe działanie tego układu jest również powiązane z problemami metabolicznymi" - powiedziała PAP prof. Monika Stojek, psycholożka z Uniwersytetu Śląskiego.

Wcześniejsze badania pokazywały, że osoby z PTSD mają tendencję do radzenia sobie ze swoimi objawami poprzez niekorzystne zachowania zdrowotne, łącznie z tymi związanymi z uzależnieniami. Na przykład uzależnienie od jedzenia występuje u nich częściej niż w populacji ogólnej. Osoby uzależnione od jedzenia mają często wyższy wskaźnik masy ciała (BMI), a niektóre badania sugerują, że uzależnienie to może wiązać się też z innymi problemami metabolicznymi, choć dane nie są tu jednoznaczne.

"Chcieliśmy sprawdzić, czy występowanie diagnozy PTSD, nasilenie objawów uzależnienia od jedzenia oraz ich wzajemne powiązania są związane ze stanem zapalnym w organizmie (CRP), poziomem insuliny oraz wybranymi elementami zespołu metabolicznego, takimi jak: poziom cukru, trójglicerydów i cholesterolu HDL oraz otyłością brzuszną. Braliśmy ją pod uwagę, bo jest bardziej powiązana z ryzykiem chorób serca i chorób metabolicznych niż po prostu wskaźnik BMI" - wytłumaczyła badaczka Uniwersytetu Śląskiego.

Zbadano krew i oceniono poziom uzależnienia od jedzenia i objawów PTSD u 187 uczestników. Wyniki opublikowano w European Journal of Psychotraumatology.

"U naszych uczestników - osób dorosłych z województwa śląskiego - zauważyliśmy, że diagnoza PTSD jest związana z wyższym poziomem insuliny, ale nie cukru. To może wynikać z tego, że organizm +pompuje+ więcej insuliny, aby utrzymać cukier we krwi w normie. Problem w tym, że ciągle podwyższony poziom insuliny to pierwszy krok do insulinooporności, która z czasem może prowadzić do cukrzycy. Może to być więc wczesny sygnał, że w organizmie coś zaczyna się dziać, mimo że obecnie wyniki mieszczą się jeszcze w normie” - wyjaśniła rozmówczyni PAP.

Dlatego, jak podkreślają autorzy publikacji, wczesne wykrywanie i leczenie PTSD może być również sposobem na uniknięcie problemów metabolicznych w przyszłości, zanim jeszcze pojawią się poważne objawy.

Choć badanie pokazało, że PTSD było związane z wyższym poziomem insuliny, to nie wiązało się z ogólnoustrojowym stanem zapalnym, otyłością brzuszną ani innymi składnikami zespołu metabolicznego.

"Nasi badani to grupa z ogólnej populacji, osoby, które nie szukały leczenia. Choć mieliśmy nadreprezentację osób z wyższym wynikiem w kwestionariuszu PTSD, średni poziom objawów w tej grupie był umiarkowany. Możliwe, że bardziej poważne zaburzenia metaboliczne pojawiają się dopiero u osób szukających pomocy i z silniejszym PTSD" - zauważyła prof. Stojek.

Podkreśliła, że w kolejnych badaniach powinno się sprawdzić, czy wykrywanie i leczenie objawów PTSD może stanowić skuteczny sposób na zapobieganie zaburzeniom metabolicznym.

Ewelina Krajczyńska-Wujec (PAP)

ekr/ agt/ lm/