Blaszki miażdżycowe w naczyniach pogarszają dopływ krwi do narządów - na przykład serca i mózgu. Standardowe leczenie osób zagrożonych chorobami układu krążenia polega na podawaniu statyn, ale te leki nie u wszystkich są skuteczne. Dlatego choroby układu krążenia pozostają w skali świata główną przyczyną zgonów.

Statyny i niektóre inne leki obniżają poziom lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), czyli „złego” cholesterolu, który jest głównym składnikiem blaszek miażdżycowych. Jednak leki te nie tłumią skutecznie reakcji zapalnych zachodzących w blaszkach. A to właśnie związane z komórkami odpornościowymi reakcje zapalne uważane są obecnie za główne czynniki powodujące powstawanie blaszek miażdżycowych.

Robert Schwab z University of Pennsylvania i jego współpracownicy prowadzą badania nad alternatywną metodą leczenia – z wykorzystaniem genetycznie zmodyfikowanych komórek odpornościowych. Naukowcy pobrali od myszy komórki odpornościowe zwane komórkami T i zmodyfikowali je genetycznie, aby uwalniały białka przeciwzapalne w obecności cholesterolu LDL.

Takie zmodyfikowane komórki (znane jako komórki CAR-T) zostały następnie wstrzyknięte w ciągu pięciu tygodni (w dwóch dawkach) każdej z czterech myszy, karmionych wysokotłuszczową, powodującą miażdżycę dietą

Aby zapobiec odrzuceniu tych komórek przez układ odpornościowy, tuż przed każdym wstrzyknięciem naukowcy podawali myszom lek immunosupresyjny (cyklofosfamid).

Grupie kontrolnej czterech innych myszy także wstrzykiwano komórki CAR-T, ale zaprojektowane do aktywacji w obecności białka, którego nie ma u myszy (dlatego powinny pozostać nieaktywne).

Po kolejnych pięciu tygodniach tętnice pobrane od pierwszej grupy myszy zawierały średnio o 80 proc mniej blaszek niż te z drugiej grupy. Według Schwaba oznacza to, że komórki T ukierunkowane na LDL znacznie zmniejszyły tworzenie się blaszek bez poważnych skutków ubocznych.

Poziomy cholesterolu LDL były podobne w obu grupach, co wskazuje, że nowa terapia działała poprzez tłumienie stanu zapalnego, a nie obniżanie cholesterolu. Wydaje się, że w podobny sposób można byłoby pomóc osobom, w przypadku których nie są skuteczne statyny. Obniżyłoby to ryzyko zawału serca lub udaru. Zanim jednak (w ciągu kilku lat) dojdzie do badań z udziałem ludzi, trzeba będzie przeprowadzić badania na większej grupie zwierząt doświadczalnych. Miażdżyca u myszy różni się istotnie od miażdżycy u ludzi.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ agt/