Obchody stały się okazją do apeli o obronę demokracji.

"Gdy mamy przed oczyma brutalny koniec powstania w 1953 roku, możemy ocenić, ile odwagi mieli ci, którzy w 1989 roku wyszli na ulice NRD, żądając wolnych i zjednoczonych Niemiec" - oświadczyła kanclerz Angela Merkel.

Burmistrz Berlina Klaus Wowereit i minister obrony Franz-Josef Jung złożyli wieńce na jednym z berlińskich cmentarzy.

"Musimy walczyć o fundamenty naszego powszechnego dobra" - mówił Jung, przestrzegając, by nie traktować demokracji jako oczywistości.

17 czerwca 1953 roku robotnicy z ponad 600 zakładów na terenie całej Niemieckiej Republiki Demokratycznej przystąpili do strajków i protestów przeciwko podwyższeniu norm wydajności pracy i głodowym płacom.

Żądania strajkujących, dla których impulsem stała się zorganizowana dzień wcześniej - 16 czerwca 1953 roku - wielotysięczna manifestacja w Berlinie, szybko nabrały politycznego charakteru. Domagali się wolnych wyborów i dymisji rządu.

Jeszcze tego samego dnia demonstracje stłumiły radzieckie wojska, wysyłając przeciw strajkującym czołgi i wozy opancerzone. Według szacunków historyków w wyniku zajść - w dniu protestów i potem w więzieniach - życie straciło ponad sto osób, a 1600 zostało aresztowanych w kolejnych dniach i skazanych na długoletnie kary więzienia.

Władze komunistyczne mówiły o 25 zabitych; na Zachodzie twierdzono, że zginęło nawet ponad 500 osób.

W dawnej NRD powstanie uznano za "kontrewolucyjny pucz". W państwie zachodnioniemieckim 17 czerwca obchodzono Dzień Jedności Niemiec - aż do zjednoczenia obu państw niemieckich 3 października 1990 roku.

PAP - Nauka w Polsce, Anna Widzyk

bsz