Badacze z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oszacowali wielkość dwóch populacji ropuchy zielonej Bufotes viridis w środowisku miejskim na dwóch największych znanych siedliskach gatunku w Poznaniu w Rosarium na Cytadeli i w Parku Rataje.

Wyniki przedstawili w artykule, który ukazał się w czerwcowym numerze czasopisma North-Western Journal of Zoology.

Jak podkreślił dr inż. Mikołaj Kaczmarski z Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, cytowany w informacji prasowej uczelni, „szacowanie wielkości populacji wcale nie jest takie proste i wymaga sporo pracy”. „Aby tego dokonać, w 2018 i 2019 roku razem z naszymi studentami wyruszyliśmy w teren w szczycie godów, by policzyć zwierzęta znajdujące się w zbiornikach rozrodczych” - poinformował Kaczmarski.

Badacze wykorzystali metodę CMR, tj. metodę wielokrotnych złowień, i każdej ropusze wykonali zdjęcia grzbietowej części ciała. „Każda ropucha posiada indywidualny wzór, który możemy porównać do naszego odcisku palca. Tym samym w oparciu o fotoidentyfikację, podczas kolejnego odłowu wiedzieliśmy, które osobniki wykryliśmy wcześniej, co pozwoliło użyć odpowiednich wzorów matematycznych do określenia, ile ropuch liczy cała populacja” - wytłumaczył naukowiec. Dodatkowo każdego osobnika naukowcy zmierzyli i zważyli.

Populacja ropuch zielonych na poznańskiej Cytadeli przekraczała 600 osobników dorosłych, a wyliczony dla nich indeks kondycji okazał się najwyższy, jaki do tej pory uzyskał ten gatunek w badanych miastach w Europie. „To niewątpliwie zasługa bardzo stabilnego i bogatego siedliska, jakim jest ponad 100 hektarowy park w miejscu dawnego fortu, a także czynna ochrona realizowana wg naszych wskazań przez Zarząd Zieleni Miejskiej” - podkreślili badacze.

Natomiast populacja żyjąca w Parku Rataje liczy przynajmniej 134 osobniki dorosłe. Jak podkreślono w informacji UP, „ta populacja przez ponad 20 lat rozmnażała się w okresowych kałużach i dopiero podczas budowy parków zyskała sieć 4 trwałych zbiorników rozrodczych”. Zdaniem badaczy, „wszystko wskazuje na to, że jej liczebność rośnie, jednak osobniki z tej populacji są wyraźnie mniejsze”.

Ropucha zielona Bufotes viridis to gatunek płaza, który ma piękne ubarwienie i niezwykłe zdolności wokalne. Płaz ten pochodzi z obszarów stepowych i to tam wytworzył wiele niezwykłych zdolności przystosowawczych, które obecnie pozwalają mu funkcjonować na terenach przekształconych przez człowieka, w tym w miastach.

Jak podkreślają badacze UP, płazy są grupą bardzo pożyteczną i jednocześnie zagrożoną. Gatunek ten jest w Polsce ściśle chroniony, a jego występowanie w terenach miejskich, wymaga m.in. minimalizacji zagrożeń i dostosowania zabiegów pielęgnacyjnych realizowanych przez służby miejskie, takich jak np. koszenie czy czyszczenie stawów. Kijankom ropuch zagrażają ryby, które są bezmyślnie wpuszczane do oczek wodnych i miejskich sadzawek.

„Znajomość wielkości lokalnej populacji pozwala podejmować działania w zakresie czynnej ochrony na podstawie konkretnych danych” - zaznaczyli naukowcy.

Niektórzy badacze uznają, że pośród rodzimych płazów, ropucha zielona to gatunek synantropijny, podobnie jak bocian biały, kuna domowa, czy sroka. „Synantropijny, czyli taki, który przystosował się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka, związanym z miejscem zamieszkania człowieka lub z jego działalnością” - zaznaczono w informacji prasowej UP. Jak zauważono, „jednak nie do końca jest to prawdą, ponieważ nadal spotykamy populacje występujące również w środowiskach naturalnych, choć obecnie nie jest to wcale takie łatwe”. „Dlatego, póki co, możemy określić je raczej, jako półsynantropijny” - zaznaczono.

Ropucha zielona wybiera otwarte tereny trawiaste. Jest bardzo odporna na przesuszenie i na niewielkie zasolenie, preferuje kryjówki w postaci szczelin w murach i fundamentach, oraz inne podziemne przestrzenie, a do tego jest generalistą pokarmowym. Do rozrodu wystarczą jej kałuże lub płytkie miejskie sadzawki, a rozród podejmuje wielokrotnie każdej wiosny, gdy pojawią się rozlewiska tuż po intensywnych opadach.

Na przestrzeni ostatnich 20 lat obserwujemy zanik wielu miejskich populacji, głównie ze względu na postępującą zabudową i przekształcanie nieużytków, gdzie występowała bardzo licznie, ale są takie miejsca, w których gatunek ten trwa pomimo narastającej antropopresji i ciągłej obecności człowieka. W Europie najlepiej poznane są jej miejskie populacje od Wrocławia, przez Berlin, Koszyce, Wiedeń, Pragę, czy miasta we Włoszech oraz na Bałkanach.

Nauka w Polsce

amk/ agt/