Jak poinformowano na stronach rejsu badawczego BaltArctic, pomimo trudnych warunków pogodowych na morzu udało się zebrać wszystkie zaplanowane próbki i są one gotowe do analizy. „Jestem bardzo dumny z mojego zespołu. Stawili czoła trudnym warunkom i wyszli z nich zwycięsko” - powiedział kierownik zespołu badawczego Ryszard Kuczyński, cytowany na stronach projektu. Zaznaczył, że „studenci przerośli jego oczekiwania i zdobyli wiele bezcennych doświadczeń podczas tego rejsu”.

Rejs zakładał prześledzenie rozprzestrzeniania się wód płynących z Bałtyku do Arktyki wraz ze zbadaniem losów zawartych w nich substancji chemicznych, potencjalnych zanieczyszczeń (np. mikroplastiku, metali ciężkich) i niesionych przez nie organizmów żywych. Badania i obserwacje prowadzone były równolegle na obu statkach. Naukowcy wykonywali pomiary właściwości wody morskiej i aerozoli oraz pobrali próbki wody i organizmów morskich do dalszych badań laboratoryjnych.

Statek UG r/v Oceanograf wypłynął z Portu Dalmor w Gdyni 3 czerwca br. Trasa wyprawy liczyła 2 900 mil morskich. Uczestnicy odwiedzili 15 stacji badawczych, zawinęli do miast takich jak: Gdańsk, Kiel, Bergen, Bodø - Europejska Stolica Kultury 2024. W drodze powrotnej do Polski r/v Oceanograf opuścił Bodø z nowym zespołem badawczym na pokładzie, składającym się głównie z utalentowanych studentów studiów licencjackich, magisterskich i doktoranckich.

1 lipca r/v Oceanograf odwiedził swój ostatni przystanek przed powrotem do domu – Malmö. W miastach, w których statek cumował odbywały się tematyczne wycieczki dla dzieci, studentów i pracowników naukowych dotyczące możliwości badawczych na pokładzie statku Oceanograf.

"Władze BaltArctic Research Cruise, przy wsparciu Wydziału Oceanografii i Geografii UG, zdecydowały się umożliwić studentom pobranie próbek w drodze powrotnej. To dla nich wielka szansa, bo nawet nasi naukowcy rzadko eksplorują Morze Norweskie bez grantu z zewnątrz” – podkreślił Ryszard Kuczyński. „Wybraliśmy najbardziej obiecujących studentów, więc mamy nadzieję, że ten rejs pomoże im rozwinąć się jako wschodzące gwiazdy polskiej oceanografii” - dodał.

Karolina Banasiak, jedna ze studentek uczestniczących w rejsie podkreśliła, że na zajęciach często studenci patrzą na martwe rośliny i zwierzęta, a podczas rejsu mieli okazję zobaczyć je na żywo. „Najbardziej intrygującymi stworzeniami, jakie widziałem podczas tej wyprawy, były galaretki grzebieniowe (Ctenophora). Naprawdę fajnie było patrzeć, jak te grzebienie się poruszają. Z chęcią wybrałbym się w kolejny taki rejs, może na Antarktydę” - powiedziała Banasiak, cytowana na stronie projektu.

Julii Więcławskiej najbardziej zapadły w pamięć meduzy, które są przedmiotem jej badań. „Widziałam zarówno Cyanea capillata, jak i Aurelia aurita. Zdecydowanie bardziej imponują w prawdziwym życiu, a było ich sporo, więc byłam naprawdę zadowolona ze swoich obserwacji” - zaznaczyła.

Studenci mieli okazję dowiedzieć się wiele o tym, jak korzystać ze sprzętu badawczego na statku oraz jak efektywnie współpracować.

„Przed tym rejsem nie widziałam, jak działa statek badawczy. Teraz znam cały proces pobierania próbek – od morza po laboratorium” - powiedziała Roksana Malec. Zaznaczyła, że „to dużo pracy, czasami trzeba wstać bardzo wcześnie rano, bo wtedy statek przypływa do stacji badawczej”.

Projekt BaltArctic składał się z trzech zadań badawczych. Pierwsza z nich dotyczyła badania warunków oceanograficznych bezpośrednio związanych z prądami morskimi, ponieważ woda wypływa z obszaru Bałtyku w postaci prądu. W ramach tego zadania naukowcy mierzyli zasolenie, temperaturę i inne właściwości fizyczne wody. Oprócz różnego rodzaju sond wykorzystali boje unoszące się na wodzie morskiej i przekazujące swoją pozycję za pośrednictwem satelity. Dzięki nim mogli badać tor i prędkość prądu płynącego z Bałtyku w kierunku północnym.

Drugie zadanie badawcze dotyczyło szeroko pojętej chemii morskiej, czyli podstawowych parametrów wód Bałtyku i innych wód, które uczestnicy rejsu napotykali po drodze, a także aerozoli morskich. Podczas rejsu pobierano próbki wody za pomocą butelek Niskin – urządzeń, które pobierają określoną objętość wody na określonej głębokości.

Trzecie zadanie badawcze dotyczyło organizmów, które mogą być przenoszone lub obecne w masach wód Bałtyku. Mowa tu głównie o planktonie, czyli małych roślinach i zwierzętach, które są przenoszone przez prądy morskie, ale także o rybach, które żywią się tymi organizmami.

W trakcie wyprawy r/v "Oceanograf" odwiedził uczelnie partnerskie sojuszu uczelni nadmorskich SEA-EU, do którego należy także UG. Naukowcy z tych uniwersytetów nie tylko witali jednostkę badawczą Uniwersytetu Gdańskiego w portach miast Kilonia (Niemcy), Bodø (Norwegia) i Malmö (Szwecja), ale także wsiedli na statek badawczy, aby wspomóc główne projekty i zrealizować własne projekty naukowe.

Wyprawie towarzyszyły wydarzenia dodatkowe, jak otwarcie polsko-norweskiej wystawy naukowo-artystycznej "Kobiecy wizerunek morza" - dotyczącej roli kobiet w naukach o morzu, równości płci i wzmocnienia głosu kobiet w kształtowaniu narracji badań morskich, czy warsztaty Kreatywnego Pisania z Zygmuntem Miłoszewskim, jednym z najpopularniejszych polskich pisarzy, który prowadził dziennik pokładowy z rejsu.

Więcej o wyprawie można przeczytać na stronie internetowej https://barc.ug.edu.pl/  (PAP)

amk/ bar/