Afrykańskie szympansy cierpią jeszcze w odległości 17 km od przecinających dzikie tereny dróg. Szkodzi im hałas, pojazdy, kłusownicy i towarzyszący drogom rozrost cywilizacji.
Badacze z University of Exeter (W. Brytania) sprawdzili wpływ dużych i mniejszych dróg na życie dzikich szympansów zamieszkujących zachód Afryki.
Porównali gęstość występowania tych zwierząt z obecnością dróg na terenach należących do Ghany, Gwinei, Gwinei Bissau, Wybrzeża Kości Słoniowej, Liberii, Mali, Senegalu i Sierra Leone.
Wpływ dużych dróg sięgał odległości ponad 17 km, a mniejszych - prawie 5,5 km.
Liczba szympansów stabilnie maleje w miarę zbliżania się do drogi - donoszą naukowcy na łamach pisma „Conservation Letters”.
Tymczasem mniej niż 5 proc. terenów zamieszkanych przez te zwierzęta jest wolne od jakiegokolwiek wpływu dróg.
„Szympansy zachodnioafrykańskie były kiedyś szeroko rozpowszechnione na terenie Afryki Zachodniej, ale ich liczebność spadła o 80 proc. w ciągu ostatnich 20 lat i obecnie gatunek jest uznawany za krytycznie zagrożony. Populacja ludzi w Afryce Zachodniej gwałtownie rośnie i szympansy doświadczają coraz większej presji ze strony ekspansji człowieka i powstającej infrastruktury” - mówi kierujący badaniem Balint Andrasi.
„Tylko ok 4,3 proc. ich siedlisk pozostało bez oddziaływania dróg, więc nie mają już dokąd uciec. Poza tym migracje na duże odległości i tak zdarzają się rzadko. Zachodnioafrykańskie szympansy to zwierzęta silnie terytorialne, więc próby ich przesiedlenia mogą powodować konflikty z sąsiednimi grupami” - wyjaśnia ekspert.
Badanie nie sprawdzało sposobów, na jakie drogi szkodzą zwierzętom, ale naukowcy przedstawiają kilka możliwości.
Szympansy mogą ginąć pod kołami, może im przeszkadzać hałas, drogi dzielą teren i mogą prowadzić do genetycznej separacji, a także umożliwiają rozwój różnego rodzaju aktywności ludzkiej, np. rolniczej czy wydobywczej.
Dzięki drogom dużo łatwiejsze zadanie mają także kłusownicy.
„Gdy pojawiają się drogi, razem z nimi przychodzi wszelka ludzka aktywność” - podkreśla Balint Andrasi.
W wielu krajach na szczęście istnieją przepisy, które nakazują uwzględniać dziką przyrodę przy projektowaniu dróg.
Jednak do tej pory wpływ drogowej infrastruktury na szympansy pozostawał nieznany.
„To pierwszy raz, kiedy użyto analitycznego podejścia do zrozumienia wpływu dróg na inne niż człowiek naczelne. Wyniki szokują. Mamy nadzieję, że dzięki tym rezultatom będą uwzględniane prawdziwe koszty rozwoju infrastruktury dla szympansów” - mówi prof. Kimberley Hockings.
„Nasi kuzyni muszą się mierzyć z wieloma zagrożeniami - chorobami, zmianami w siedliskach, czy polowaniami. Wpływ rozwoju infrastruktury jest dużo większy, niż bym się mogła spodziewać i naprawdę stanowi powód do zmartwienia. Jednak nie możemy się poddać. Musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić szympansom przetrwanie. Nie wyobrażam sobie świata, na którym ludzie są jedynymi naczelnymi” - dodaje specjalistka.
Więcej informacji na stronach:
https://greenfutures.exeter.ac.uk/article/roads-have-far-reaching-impact-on-chimpanzees/
https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/conl.12839 (PAP)
Autor: Marek Matacz
mat/ agt/
