Dr hab. Piotr Sułkowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego finalistą w kategorii Naukowcy w XII edycji konkursu Popularyzator Nauki, organizowanego przez serwis Nauka w Polsce - Polskiej Agencji Prasowej i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Finalista ma już na koncie sporo osiągnięć naukowych. W 2013 r. Europejska Rada ds. Badań (European Research Council) przyznała mu tzw. ERC Starting Grant, na realizację projektu dotyczącego związków pomiędzy fizyką a matematyką.

Badacz jest też laureatem nagród naukowych: Prezesa Rady Ministrów, ministra nauki i szkolnictwa wyższego, nagrody m.st. Warszawy, Kryształowej Brukselki. Ma też na koncie sporo grantów na prowadzenie swoich prac badawczych. Mimo że jego praca naukowa jest doceniana, nie szkoda mu czasu na popularyzację nauki i uważa ją za ważną część swoich działań. "Popularyzacja nauki jest dla mnie odskocznią od moich badań. Sam dużo się przy tym uczę!" - mówi Piotr Sułkowski.

"Każdy w nas ma w sobie ciekawość i chciałby zrozumieć rzeczywistość, która nas otacza. Okazuje się, że sporo pytań, jakie sobie zadajemy obserwując świat, ma związek z nauką" - opowiada Sułkowski. Jego zdaniem bez fizyki nie da się odpowiedzieć, np. dlaczego tęcza ma takie właśnie kolory, jakie ma, albo czym jest szron. Także zasady działania wszystkich urządzeń, którymi się otaczamy, i dzięki którym działa nasza techniczna cywilizacja, wykorzystują prawa fizyki. Pytań jest wiele, a szkoda, żeby pozostawały bez odpowiedzi.

Dlatego naukowiec od 2013 r. koordynuje projekt „Zapytaj fizyka”. To portal, który powinni znać wszyscy ciekawscy. Każdy może za jego pośrednictwem przesłać pytanie do fizyków. A oni - najprościej jak się da - spróbują na to pytanie odpowiedzieć. Na razie w portalu można już znaleźć odpowiedzi na ponad 600 przedziwnych pytań dotyczących fizyki, Wszechświata i całej reszty. "W ostatnim roku odpowiedzieliśmy na ok. 300 pytań, czyli prawie codziennie pojawiała się jedna odpowiedź" - opowiada Piotr Sułkowski.

A na niektóre "proste" pytania - trudno odpowiedzieć. Czy można określić temperaturę płomienia po jego kolorze? Jak powstał Księżyc? Dlaczego telefon komórkowy rozładowuje się szybciej w zimne dni? To wszystko wyjaśniali internautom fizycy z Uniwersytetu Warszawskiego. "Staramy się odpowiadać wszystkim, którzy do nas piszą" - wyjaśnia Piotr Sułkowski. Zaznacza jednak, że nie wszystkie odpowiedzi ukazują się na stronie. Niektóre pytania są zbyt hermetyczne, żeby zainteresowały szerokie grono odbiorców, a inne się powtarzają. Poza tym fizycy nie rozwiązują za uczniów zadań domowych.

"Wszystkie te pytania trafiają do mnie, a ja je sortuję i rozdzielam pracę. Na wydziale Fizyki UW jest oprócz mnie kilka osób, które na pytania regularnie odpowiadają - to osoby zajmujące się różnymi działami fizyki. Ponadto o odpowiedzi na bardziej specjalistyczne pytania prosimy czasami też innych kolegów, ekspertów w danej dziedzinie" - mówi.

Ważnym elementem projektu "Zapytaj fizyka" jest cykl wykładów - spotkań z ważnymi postaciami ze świata fizyki, jakie odbywają się na Wydziale Fizyki UW co miesiąc czy półtora. "Jednorazowo na każdy wykład przychodzi kilkaset osób - a zdarzało się, że było około tysiąca słuchaczy" - opowiada Piotr Sułkowski. Wykłady są nagrywane i udostępniane na kanale YouTube projektu.

Od 2015 r. odbyło się już kilkanaście wykładów - wśród wykładowców byli m.in. profesorowie: Aleksander Wolszczan, Michał Heller, John Ellis, Agnieszka Zalewska czy Andrzej Kajetan Wróblewski. 8 grudnia prelekcję poprowadzi prof. Roger Penrose.

Początkowo projekt "Zapytaj fizyka" finansowany był dzięki środkom uzyskanym przez Piotra Sułkowskiego z programu eNgage FNP. W ostatnim roku "Zapytaj fizyka" finansowany był w ramach obchodów 200-lecia UW, a w 2017 r. projekt będzie finansowany z programu DUN MNiSW. Promocję „Zapytaj fizyka” zapewnia także Urząd m.st. Warszawy.

„Przy tej okazji bardzo chciałbym podziękować tym wszystkim wspierającym nasze działania instytucjom, a także naukowcom odpowiadającym na zadawane nam pytania, wybitnym wykładowcom, pracownikom i studentom pomagającym w organizacji naszych wykładów, oraz wszystkim promującym naszą działalność w mediach i internecie” – podkreśla Piotr Sułkowski.

Piotr Sułkowski chciałby, aby – niezależnie od przekazanych faktów naukowych – koordynowane przez niego działania zaszczepiły w odbiorcach racjonalny sposób myślenia. "W nauce - nawet jeśli ludzie się ze sobą nie zgadzają - to słuchają siebie nawzajem i starają się zrozumieć argumenty drugiej strony. A przyznanie się do błędu i zmiana zdania w jakiejś sprawie nie jest niczym szczególnym ani wstydliwym" - zauważa naukowiec. I dodaje: "Dobrze byłoby, gdyby debata w przestrzeni publicznej też przebiegała zgodnie z takimi regułami". Zdaniem dr. Sułkowskiego takiej kultury dyskusji i wymiany argumentów można się uczyć przyglądając się debatom naukowym czy śledząc publikacje dotyczące nauki. "Myślę, że w tych czasach to szczególnie ważne" - kończy badacz.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ agt/