Kto widział lecącego w słoneczny dzień samca motyla Morpho, nigdy go nie zapomni. Jego skrzydła o rozpiętości sięgającej 14 centymetrów mają niebieski, metaliczny połysk i rzucają jaskrawe refleksy, gdy leci z prędkością znacznie większą od innych motyli.

Jednak w rzeczywistości ten południowoamerykański owad ma skrzydła żółtobrązowe - tyle, że u samców przestrzenie pomiędzy łuskami załamują światło, a bruzdy na ich powierzchni powodują jego dyfrakcję i interferencję, co w rezultacie daje metaliczny błękit.

Andrew Pris z General Electric Global Research Center w Niskayuna (stan Nowy Jork, USA) odkrył, że skrzydła motyla mogą znakomicie wykrywać ciepło. Pod wpływem promieniowania podczerwonego chityna, z której zbudowane są skrzydła, rozszerza się, zwiększa się dystans pomiędzy elementami skrzydeł, a co za tym idzie - zmienia barwa odbijanego światłą widzialnego.

Efekt jest jeszcze lepszy po pokryciu skrzydeł warstwą nanorurek. Można wówczas wykryć różnice temperatur rzędu 0,018 stopnia Celsjusza. Subtelne struktury na skrzydłach nie tylko są bardzo czułe, ale też szybko nagrzewają się i stygną dzięki małym rozmiarom, co poprawia ich działanie. Tego rodzaju czujniki mogłyby na przykład posłużyć do badania ludzkiego ciała lub nagrzewających się maszyn.

PAP - Nauka w Polsce

pmw/ agt/bsz