Trudno sprecyzować, w jakiej kondycji jest obecnie polska nauka - powiedziała prof. Fikus - Ale pewne jest, że mamy tak samo mądrych ludzi jak wszędzie na świecie. I że rodzi się u nas tyle samo procent mądrych dzieci, co gdzie indziej. Mamy też świetnych uczniów, którzy na przykład w matematyce, czy informatyce biją na głowę swoich rówieśników w wielkich międzynarodowych konkursach. Pozostaje pytanie - co się dzieje z tą naszą zdolną młodzieżą później.

Naukowiec zauważyła, że w ciągu jej zawodowego życia w nauce polskiej wiele się zmieniło.

Kiedyś musieliśmy zabiegać o paszport, marzyliśmy o wyjazdach za granicę, dziś to wszystko mamy. Naukowcy mogą wyjeżdżać na staże, pracować, zarabiać, wracać, starać się o granty. Coraz lepiej potrafimy wykorzystywać szanse i możliwości jakie daje, także w tej dziedzinie, członkostwo w Unii Europejskiej. Mimo to ubolewamy, i słusznie, że tak mało w nas innowacyjności, że chcielibyśmy więcej w nauce sukcesów, że tak wolno to wszystko idzie - powiedziała. Jej zdaniem, na postęp w tej dziedzinie trzeba po prostu trochę poczekać.

Obecnie wyjazd zagraniczny jest dla młodego naukowca sprawą bardziej niż kiedyś otwartą - dodała pani profesor. Gdzie indziej pracują naukowo tak samo jak my, może tylko posługują się lepszymi przyrządami, za to my mamy materiały, których oni nie mają i tak rodzi się współpraca - stwierdziła.

Według prof. Fikus, najgorsze jest natomiast to, że przez wiele lat na naukę Polska przeznaczała zaledwie 0,3 proc. PKB. Aby dokonał się w tej dziedzinie prawdziwy przełom potrzeba 1 proc. PKB - przekonywała. Gdy nie nastąpi w tej dziedzinie radykalna zmiana nie pomogą zawołania typu "postarajcie się", bo przede wszystkim biznes się nami nie zainteresuje. Popatrzmy na przykład Korei czy Finlandii, a będziemy wiedzieli o co chodzi - dodała.

Nasze pracownie - kontynuowała pani profesor - prezentują wprawdzie średni poziom europejski, ale ludziom płaci się u nas strasznie mało. Trzeba dać młodym warunki godnego życia.

Naukowiec to u nas nędzarz, który nie może utrzymać rodziny, kupić mieszkania. Żaden dotąd rząd tego do tej pory nie zrozumiał. Przez ostatnie 20 lat każdy rządy dawały na naukę coraz mniej. Teraz bardzo nam pomogły pieniądze europejskie. Ale są przecież głosy, że jak są cięcia budżetowe to i nauce powinno się obciąć, a to byłaby zbrodnia na narodzie - przekonywała prof. Fikus.

Naukowiec mówiła też m.in. na temat bezpieczeństwa badań genetycznych, o braku dostatecznej wiedzy Polaków na temat żywności modyfikowanej genetycznie, o tym że ludzie nie dyskutują na ten temat tylko ze sobą walczą, że stosunek do GMO z latami się u nas pogarsza, bo "ludzie słyszą więcej i więcej się boją, ale to nie znaczy, że więcej wiedzą".

Prof. Fikus mówiła również o pięknie ewolucji, przesuwaniu się centrów badań naukowych do krajów Dalekiego Wschodu (Korea Południowa, Chiny), niezbędnej badaczowi (i artyście) ciekawości życia i umiejętności stawiania pytań oraz sukcesie promocyjnym Festiwali Nauki w Polsce.

PAP - Nauka w Polsce, Waldemar Pławski

agt/ kap/