Dr inż. Łukasz Lindner z Instytutu Fizyki Molekularnej PAN jest finalistą XIX edycji konkursu Popularyzator Nauki w kategorii Naukowiec.

"Technologia wodorowa z jednej strony bezpośrednio działa na poprawę efektywności systemu energetycznego, ale co ważniejsze daje nadzieję i inspiruje do działania. Im więcej osób dowie się od naukowców o faktycznych możliwościach, tym presja będzie rosnąć, a wraz z nią tempo zmian" - uważa kandydat.

NOŚNIK ENERGII, PALIWO, SUROWIEC

Każdy, kto otworzy darmowy podręcznik wprowadzający w świat wodorowej gospodarki dowie się, że wodór jest nośnikiem energii, paliwem i surowcem, a do jego produkcji wystarczy woda. Jeden z ekspertów merytorycznych podręcznika, dr inż. Łukasz Lindner w przystępny sposób wyjaśnia, w jaki sposób wodór - generowany dzięki panelom słonecznym czy siłowniom wiatrowym - pozwoli zmniejszyć emisję dwutlenku węgla. Tłumaczy, że magazynowany wodór można wykorzystać w dystrybutorach do tankowania samochodów z napędem wodorowym lub zamienić go z powrotem na prąd elektryczny za pomocą ogniw wodorowych w czasie niedoboru energii. Wodór może być mieszany z innymi gazami i wykorzystywany do ogrzewania domów czy też do gotowania. W przyszłości ogniwa paliwowe będą stosowane powszechnie, używane w robotyce, autonomicznych pojazdach, dronach, egzoszkieletach. Już teraz wodór to podstawowe paliwo dla rakiet kosmicznych. Z technologiami wodorowymi jest bezpośrednio związane górnictwo kosmiczne - wylicza.

"Jednym z zagrożeń wprowadzania nowych technologii z zakresu gospodarki wodorowej jest brak akceptacji społecznej. Dlatego projekty na popularyzację tej gałęzi nauki są aż tak ważne" - stwierdza, powołując się na raport "Gospodarka wodorowa w Polsce Obserwacje na podstawie ram badawczych Technologicznego Systemu Innowacji", przygotowany przez Polski Instytut Ekonomiczny.

KRYZYS KLIMATYCZNY. NA PRZEKÓR OBAWOM I BRAKOWI NADZIEI

"Technologie wodorowe to odpowiedź naukowców i inżynierów na kryzys klimatyczny, środowiskowy i ekonomiczny związany z transformacją energetyczną" – mówi dr inż. Lindner, przyznając, że społeczeństwo boi się tej nowej technologii. Z drugiej strony młode pokolenie wpada w pułapkę braku nadziei spowodowaną kryzysem klimatycznym. – "Oba te czynniki sprawiają, że wdrażanie pozytywnych trendów jest trudniejsze".

Dlatego od lat popularyzuje technologie wodorowe. Pokazuje perspektywę zmian klimatu bazującą na rzetelnych danych naukowych. "Jeśli chcemy, aby coś się zmieniło - musimy najpierw uwierzyć, że zmiana jest możliwa. Dowodów na to mamy pod dostatkiem" - dr inż. Lindner przekonuje, że zmiany w systemie przemysłowym nabierają tempa, technologia jest coraz doskonalsza i tańsza.

Jedną z dróg dotarcia z tą informacją do osób spoza środowiska biznesowego i naukowego jest miasteczko wodorowe, otwierane w kilkunastu miastach i odwiedzane przez młodzież szkolną, nauczycieli i szerszą publiczność (łącznie już ponad 15 tysięcy osób). Inicjatorem miasteczka "Poznaj wodór"  jest właśnie fizyk – Łukasz Lindner. Z pomocą animatorów i ekspertów naukowiec wyjaśnia przyczyny i następstwa transformacji wodorowej. Naukowcy z instytutów naukowych pokazują tu swoje dokonania z dziedziny wodoru, samorządowcy prezentują działania regionów w obszarze gospodarki wodorowej i klimatycznej, gotowe i prototypowe eksponaty i strategie wdrażane przez przedsiębiorstwa prywatne.

"Miasteczko to ponad dwieście metrów kwadratowych zabudowy z informacjami i możliwością przeprowadzania i eksperymentów pokazujących świat gospodarki wodorowej, a w tym: robot humanoidalny z quizem wodorowym, aplikacja mobilna (dostępna na GooglePlay, AppStore), filmy animowane dla dzieci i młodzieży, eksperymenty objaśniające możliwości wykorzystania wodoru" – wylicza dr inż. Lindner.

SZKOŁY W INSTYTUCIE, FIZYK W SZKOŁACH

Niezależnie od wodorowych projektów, dr inż. Lindner po prostu popularyzuje fizykę - na festiwalach (m.in. na Poznańskim Festiwalu Nauki i Sztuki), piknikach, wydarzeniach online czy w szkołach. Na eksperymentowanie zaprasza uczniów do Instytutu Fizyki Molekularnej PAN – na co dzień i podczas Nocy Naukowców.

"Często wykorzystuję eksperymenty, ale zachęcam również do konstruowania własnymi rękoma. W ten sposób stworzyłem zestawy edukacyjne z firmą SmartBee. Zestawy te pozwalają na wspólną naukę rodzica z dzieckiem poprzez zabawę, ale także przekazują wiedzę o solidnych naukowych podstawach" - wylicza.

Cel popularyzacji w szkołach jest prosty: oddemonizować fizykę. "Chcę pokazać, że wzory zawarte w podręcznikach tak naprawdę opisują świat, który nas otacza" – przekonuje dr inż. Lindner.

Ocenia, że to podejście podzielają także nauczyciele. Z ich pomocą zorganizował Ogólnopolski Konkurs Konstrukcyjny – "Fizyka w Ruchu". W pierwszej edycji uczniowie budowali pojazdy napędzane pułapką na myszy, natomiast zadaniem w drugiej edycji było stworzenie kapsuły ratunkowej, tak by kurze jajko przetrwało upadek z drugiego piętra. "W obu dotychczasowych edycjach konkursu osiągnięty został limit zgłoszeń dla uczestników, wynikający z możliwości organizacyjnych. To pokazuje, jak ważne jest nieszablonowe podejście do przekazywania wiedzy" – nie kryje satysfakcji popularyzator.

Jego zdaniem uczniowie są dobrymi odbiorcami działań popularyzatorskich. Chciałby dotrzeć do osób, które stoją przed wyborem ścieżki kariery, ponieważ rewolucja wodorowa będzie dotyczyła wszystkich zawodów, nie tylko technicznych.

FIZYKA WARTA POZNANIA (I INNYCH MIAST)

Dr Lindner kieruje swój przekaz także do przedsiębiorców ze środowiska biznesowego, nastawionego na nowe technologie i startupy, a także do samorządowców i przedstawicieli administracji. "Wzbogacenie tych grup o wiedzę na temat nowoczesnych technologii oraz trendów pomoże w krótszym czasie wdrożyć gospodarkę wodorową, a także poprawić efektywność energetyczną istniejącej już infrastruktury" - uważa.

Naukowiec popularyzuje fizykę i energetykę w ramach zrzeszeń: "Wielkopolska Platforma Wodorowa" i "Porozumienie sektorowe na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce" przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Jego zdaniem wdrażanie konkretnych projektów to doskonała forma edukacji całego społeczeństwa, które będzie miało szansę zobaczyć tę transformację w praktyce. "Gospodarka wodorowa jest wdrażana z przyczyn społecznych, środowiskowych i ekonomicznych. Dlatego niezbędne jest zaangażowanie zarówno w prace naukowe, jak i popularyzację wodoru" – podsumowuje.

Jeden z wykładów popularnonaukowych kandydata pt. "Jak przeprowadzić transformację energetyczną" – wygłoszony w ramach koordynowanego przez niego projektu Fizyki Wartej Poznania – jest dostępny na stronie Instytutu Fizyki Molekularnej.

Nauka w Polsce, Karolina Duszczyk

kol/ zan/