Amyloidoza (inaczej skrobiawica) to grupa chorób, w przebiegu których w tkankach i narządach gromadzą się nierozpuszczalne, nieprawidłowo pofałdowane białka (amyloid). Złogi amyloidu uszkadzają ważne dla życia narządy. Poszczególne postacie amyloidozy różnią się budową nieprawidłowych białek, występującymi objawami oraz przebiegiem choroby.

W przypadku amyloidozy łańcucha Aα fibrynogenu nieprawidłowe białko odkłada się w kłębuszkach nerkowych, powodując niewydolność nerek. Choroba została po raz pierwszy opisana w 1993 r., jednak między innymi ze względu na niewielką liczbę pacjentów oraz wiele niewiadomych dotyczących patogenezy nie opracowano dotychczas skutecznej metody leczenia.

Tymczasem grupa badawcza kierowana przez dr. Tomoakiego Murakamiego z Tokijskiego Uniwersytetu Rolnictwa i Technologii (TUAT) odkryła, że amyloidoza łańcucha Aα fibrynogenu jest bardzo rozpowszechniona u wiewiórek japońskich (Sciurus lis). Zdaniem naukowców tego rodzaju naturalny model choroby może ułatwić badania nad nią.

Zespół badawczy przeprowadził analizę histopatologiczną narządów całego ciała łącznie 38 trzymanych w niewoli japońskich wiewiórek, które padły w pięciu ogrodach zoologicznych w Japonii w latach 2018-2022. W 29 przypadkach (aż 76,3 proc.) zwierzęta cierpiały na ogólnoustrojową amyloidozę.

„Byłem zdumiony, ponieważ rzadko spotyka się tak wysoką częstość występowania amyloidozy u jednego gatunku zwierząt” – powiedział Susumu Iwaide, pierwszy autor i doktorant w Laboratorium Toksykologii Weterynaryjnej TUAT.

Statystycznie istniał istotny związek między rozwojem amyloidozy a starzeniem. Ponadto niektóre osobniki dotknięte chorobą były bliskimi potomkami chronionych dzikich wiewiórek. „Doszliśmy do wniosku, że zmniejszona różnorodność genetyczna spowodowana rozmnażaniem w zoo nie powoduje amyloidozy łańcucha Aα fibrynogenu u wiewiórek japońskich, ale jest chorobą związaną z wiekiem, nieodłączną dla tego gatunku” – powiedział Iwaide.

W amyloidozie łańcucha Aα ludzkiego fibrynogenu mutacje występują w genie regionu tworzącego amyloid, co prowadzi do zmiany sekwencji aminokwasowej. Łańcuch Aα fibrynogenu jest ważny dla utrzymania stabilności białka.

„Badanie zwierzęcych chorób jest ważne nie tylko dla utrzymania zdrowia dzikich zwierząt i zwierząt domowych, ale także dla lepszego zrozumienia patologii człowieka. Ponieważ amyloidoza łańcucha Aα fibrynogenu u japońskich wiewiórek występuje z bardzo dużą częstotliwością, chcemy wyjaśnić, dlaczego te ssaki podatne na amyloidozę , aby opracować metody leczenia nieuleczalnej choroby ludzkiej, a także utrzymać zdrowie japońskich wiewiórek” – zaznaczył Iwaide.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ agt/