Fale upałów są wiodącą przyczyną zgonów związanych ze zjawiskami pogodowymi w USA – co roku odpowiadają za większą liczbę zgonów niż huragany i tornada oraz pioruny łącznie. Najmłodsze dzieci oraz seniorzy są najbardziej podatni na problemy zdrowotne wywołane upałami, takie jak udar cieplny.

Z ostatnich badań wynika, że wysokie temperatury powietrza mogą w krótkim czasie zaburzać zdolności poznawcze, jednak brak jest badań analizujących długofalowy wpływ upałów na sprawność intelektualną.

Naukowcy z New York University (USA) przeanalizowali dane zebrane wśród niemal 9,5 tys. dorosłych Amerykanów w wieku 52. lat i starszych. Ich zdolności poznawcze śledzono przez około 12 lat w ramach długofalowego studium "Health and Retirement Study". Badacze podliczyli całkowitą ekspozycję na upały w tym okresie (liczbę dni, w których temperatura przekroczyła lub osiągnęła maksimum dla danego regionu). Dane na ten temat pozyskano z bazy amerykańskich Centrów Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) - National Environmental Public Health Tracking Network.

Okazało się, że u osób bardziej narażonych na fale ekstremalnych upałów szybciej następował proces pogorszenia zdolności intelektualnych, ale dotyczyło to wyłącznie mieszkańców biednych obszarów i dzielnic. Nie odnotowano podobnej zależności wśród bogatszych społeczności. Ponieważ mieszkańcami biednych obszarów i dzielnic w USA częściej są Afroamerykanie, to głównie wśród nich, zwłaszcza w wieku senioralnym, stwierdzono szybsze pogorszenie zdolności poznawczych pod wpływem upałów.

"Nasze badanie wskazuje, że łączna ekspozycja na ekstremalne upały może osłabiać zdolności poznawcze, ale nierówno w całej populacji" – skomentowała pierwsza autorka pracy Eunyoung Choi z New York University.

"Pogorszenie zdolności poznawczych może nie ujawniać się bezpośrednio po narażeniu na jedną falę upałów, jednak powtarzające się lub przedłużające ekspozycje na ekstremalne temperatury mogą być szkodliwe" – dodała współautorka badania Virginia Chang z New York University. Jak wyjaśniła, łączna ekspozycja na skrajne upały może być przyczyną uruchomienia w mózgu kaskady procesów, mogących prowadzić do wyczerpania rezerwy poznawczej, w tym uszkodzenia komórek, stanu zapalnego oraz stresu oksydacyjnego.

Badacze wskazali, że bogate społeczności mają z reguły zasoby, mogące pomóc łagodzić wpływ upałów na zdrowie, jak duże obszary dobrze utrzymanej zieleni, klimatyzacja w pomieszczeniach i autach, czy miejsca przeznaczone do ochłody. Na terenach i w dzielnicach biednych tego typu udogodnienia mogą być niedostępne.

Do tych różnic mogą również przyczyniać się inne czynniki typowe dla biedniejszych społeczności, takie jak życie w przewlekłym stresie, większa izolacja społeczna i mniej wyspecjalizowanych ośrodków, które zajmują się zdrowiem mózgu, zaznaczyła inna współautorka pracy Haena Lee z Sungkyunkwan University w Korei Południowej.

Badacze podkreślają, że fale ekstremalnych upałów stają się coraz częstsze i bardziej intensywne w związku ze zmianami klimatycznymi. Dlatego bardzo ważne jest, by - zwłaszcza władze lokalne oraz przedstawiciele służby zdrowia - opracowali narzędzia pomocne w identyfikowaniu mieszkańców szczególnie narażonych na negatywne skutki zdrowotne upałów oraz rozwinęli system wsparcia dla nich. (PAP)

jjj/ zan/