Naukowcy debatować będą w ramach kilku paneli tematycznych poświęconych wpływowi zmian klimatu w różnych regionach Europy m.in. na społeczeństwo, rolnictwo, zagospodarowanie przestrzenne, przemysł i energetykę. Omówione będą też zagrożenia dla zasobów wodnych i europejskich ekosystemów.

"To pierwsza tego typu inicjatywa przedstawicieli europejskich akademii nauk" – powiedział PAP prof. Paweł Rowiński z Instytutu Geofizyki PAN, który przewodniczy wydarzeniu wspólnie z prezesem Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina prof. Geraldem Haugiem. Wyraził nadzieję, że będzie to spotkanie cykliczne.

"Gdy mówimy o krajach europejskich, najczęściej myślimy o Unii Europejskiej, ale chcemy wyjść poza jej ramy. W tym przypadku mamy szerokie przedstawicielstwo uczestników – nie tylko Francję czy Niemcy, ale też Islandię, Mołdawię czy Armenię. Reprezentowane są wszystkie rejony Europy, bo zmiany klimatyczne spowodowane przez człowieka dotykają wszystkich" – dodał prof. Rowiński.

Naukowiec podał, że każda europejska akademia nauk delegowała konferencję dwóch ekspertów. "Będzie to zatem głos akademii, a nie poszczególnych badaczy" – podkreślił. W sumie udział w wydarzeniu zgłosiło 47 akademii nauk.

Pierwszego dnia konferencji zaplanowano wykład wprowadzający prof. Thomasa Stockera, uznanego fizyka klimatu i środowiska, związanego z Uniwersytetem w Bernie (Szwajcaria). Uczestniczył on w przygotowywaniu kolejnych raportów Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Wykład będzie dostępny online na kanale YouTube Polskiej Akademii Nauk.

Prof. Rowiński przekazał, że wynikiem dwóch dni debat będzie wspólny apel akademii nauk, zawierający sugestie naukowców, tzw. Warsaw Communiqué, czyli deklaracja warszawska, skierowana do decydentów i do społeczeństwa. Najważniejsze tezy akademików uzupełnią stan wiedzy o konsekwencjach zmian klimatu o najnowsze kierunki działań i zalecenia.

Według prof. Rowińskiego tematyka zmian klimatu powoli przebija się do społeczeństwa. "Ciągle jednak widzimy przejawy denializmu klimatycznego (podważania działalności ludzkiej jako podstawowej przyczyny zmian klimatycznych - PAP)" – zauważył.

Aktualną sytuację dotyczącą zmian klimatu opisano m.in. w przeznaczonym dla decydentów dokumencie "Zmiany klimatu 2022: Konsekwencje, adaptacja i zagrożenia" Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Ukazał się on w lutym 2022 r. Został opracowany i przyjęty przez 270 autorów i 195 rządów.

W dokumencie podkreślono, że zmiany klimatu wywołane emisją gazów cieplarnianych przez człowieka powodują powszechne straty i szkody w przyrodzie i wśród ludzi, narażając społeczeństwa i środowisko na różne ryzyka, m.in. zgonów, strat w produkcji żywności, dewastację przyrody i ograniczenie wzrostu gospodarczego. Jest już bezdyskusyjne – zaznaczono – że "zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla dobrobytu ludzi i zdrowia naszej planety".

Autorzy dokumentu oceniają, że choć działania ograniczające globalne ocieplenie do ok. 1,5 st. C "znacznie zmniejszyłyby przewidywane straty i szkody wywołane zmianami klimatu w systemach ludzkich i ekosystemach (w porównaniu z wyższymi poziomami ocieplenia), to jednak nie mogą już ich całkowicie wyeliminować".

Skutki zmian klimatu stają się coraz bardziej złożone i coraz trudniej nimi zarządzać – ostrzegają eksperci. Ekstremalne zjawiska pogodowe mają skutki kaskadowe, np. pożary szkodzą przyrodzie, ludziom, infrastrukturze i gospodarce. Szkody gospodarcze i społeczne rozprzestrzeniają się też ponad sektorami i granicami, a ekstremalne zjawiska spowodowane zmianami klimatu zakłócają międzynarodowe łańcuchy dostaw i przepływy zasobów naturalnych.

Podsumowując zagrożenia, IPCC wskazuje na pilną potrzebę działania. "Zgromadzone dowody naukowe są jednoznaczne – zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla dobrostanu ludzi i zdrowia naszej planety. Jeśli dalej będziemy zwlekać z podjęciem wspólnych, globalnych, wyprzedzających działań adaptacyjnych i łagodzących, przegapimy ten krótki moment, w którym wciąż mamy szansę zapewnić całej ludzkości zrównoważoną przyszłość, w której da się żyć" – napisano.(PAP)

Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ joz/