"Ostatnio odnaleziony i pomierzony buk zwyczajny Fagus sylvatica, zwany także bukiem pospolitym. jest aktualnie najwyższym znanym i zmierzonym bukiem w Polsce i jednocześnie najwyższym znanym drzewem spośród wszystkich liściastych gatunków występujących w Polsce. Poprzedni rekord wysokości dla drzew liściastych z Polski należał do innego buka, odnalezionego przeze mnie i mojego brata na obrzeżach rezerwatu Wielki Las w okolicach Rzeszowa; ten mierzył 47,7 m" – przekazał PAP Łukasz Wilk, który pracuje jako specjalista biolog w Instytucie Botaniki im. W. Szafera PAN w Krakowie. O jego odkryciu poinformowano na stronie instytutu.

Rekordowy buk rośnie w okolicach miejscowości Dąbrówka Szczepanowska koło Tarnowa (woj. małopolskie), na terenie leśnictwa Pleśna w Nadleśnictwie Gromnik. "Od jakiegoś czasu interesowały mnie te okolice, ponieważ śledząc dostępne w sieci mapy drzewostanów, dostępne na leśnym portalu Bank Danych o Lasach czy też w stworzonym niedawno serwisie Mapa Drzew™, zauważyłem tam skupiska wysokich drzew w pozostałościach starodrzewów bukowych. Wspólnie z bratem Przemysławem, który dzieli ze mną pasję do drzew, zmierzyliśmy tam wiele okazałych buków, mimo że po niektórych drzewach pozostały tylko pniaki (są to partie drzewostanów, gdzie prowadzi się normalną gospodarkę leśną). Na szczęście zdążyliśmy dotrzeć w odpowiednim momencie do odnawianego fragmentu starodrzewu z nowym rekordzistą" – wskazał Łukasz Wilk.

Dodał, że sylwetka buka-rekordzisty zwróciła ich uwagę z oddali. Pierwsze pomiary wykazały wysokość 48 metrów. Drugie, poprowadzone wspólnie z Piotrem Gachem z Rejestru Polskich Drzew Pomnikowych, wykazały, że olbrzym mierzy 48,6 metra. Pomiary monumentalnych drzew prowadzi się korzystając z taśmy mierniczej i dalmierza laserowego.

Szacowany wiek buka to 150-180 lat.

Łukasz Wilk, który obserwacją drzew pasjonuje się od dzieciństwa, od lat jest poszukiwaczem leśnych gigantów. Takie osoby nazywane są „łowcami drzew” (ang. „tree hunters”).

Na czym polega ich działanie? Jak tłumaczył rozmówca, "łowcy drzew" namierzają swoją "zwierzynę", przeczesując różne zakątki ziemskiego globu w poszukiwaniu niezwykłych drzew. Można działać metodą "na chybił-trafił", polegając na własnym instynkcie, wiedzy przyrodniczej i doświadczeniu albo bardziej planowo, wykorzystując różne źródła informacji, bazy danych, szczególnie mapy drzewostanów. "Wyprawy często odbywają się poza sezonem wegetacyjnym, kiedy pozbawione liści drzewa stwarzają lepsze warunki do poszukiwań i pomiarów. Oczywiście pasja towarzyszy nam na co dzień, więc gdziekolwiek jesteśmy zwracamy uwagę na przyciągające wzrok drzewa" – podkreślił.

Doświadczenie, wspomagane wiedzą przyrodniczą, pozwalają poszukiwaczom wytypować miejsca, gdzie występują nagromadzenia wysokich drzew. "Znajdują się one w dolinach rzek i potoków, zwłaszcza tych głębokich na terenach górskich i podgórskich oraz w krajobrazie wyżynnym, a także w dolnych partiach i u podnóży stoków osłaniających drzewa od silnego wiatru. Wzajemna konkurencja o światło i jego niedostatek stymulują drzewa do szybszego wzrostu, a odpowiednie warunki siedliskowe: rodzaj podłoża, dostępność wody w podłożu, duża wilgotność powietrza i ochrona przed niszczycielskim wiatrem na wyższych wysokościach bardzo temu sprzyjają" – wyjaśnił.

Łukasz Wilk zapowiedział, że w najbliższym czasie, wraz z bratem Przemysławem, planuje kontynuowanie poszukiwań leśnych gigantów w lasach Karpat i Pogórzy, "szczególnie we współpracy z administratorami i zarządcami obszarów chronionych, gdzie takie drzewa mają zabezpieczony byt w najpełniejszy sposób". "Największą satysfakcję daje fakt odnalezienia wyjątkowego drzewa poza terenami chronionymi i zabezpieczenia jego trwania dla kolejnych pokoleń pasjonatów we współpracy z zarządcą danego obszaru leśnego, co udało się niedawno dzięki przychylności leśników z Nadleśnictwa Ustrzyki Dolne, w przypadku jednych z najwyższych jodeł rosnących poza obszarami chronionymi" – wskazał.

Łukasz Wilk ma już na koncie sporo innych "trofeów". Wśród nich można wymienić: sześć z dziesięciu najwyższych drzew w Polsce (daglezje); dziewiętnaście spośród dwudziestu siedmiu najwyższych znanych w Polsce jodeł o wysokości powyżej 50 m; najwyższy w Polsce, jeden z ośmiu najwyższych na świecie, modrzew europejski Larix decidua; a także wszystkie sześć najwyższych, zmierzonych buków (Fagus silvatica) w Polsce. Najwyższym odnalezionym i zmierzonym przez braci drzewem jest obecnie daglezja z Odrzykonia w pobliżu Krosna, która mierzy 58,3 m wysokości.

Najnowsze odkrycie, z 31 grudnia 2022 r., jest zarejestrowane w Rejestrze Polskich Drzew Pomnikowych oraz w światowym rejestrze Monumental Trees. (PAP)

Agnieszka Kliks-Pudlik

akp/ zan/