Jerozolima - biografia świętego miasta trzech religii
Ostatnie wcielenie Jerozolimy - jako medialnego “Świętego Miasta trzech religii” i dwudziestoczterogodzinnego spektaklu telewizyjnego - jest stosunkowo niedawne. Były stulecia, kiedy wydawało się, że Jerozolima traci swoje znaczenie - pisze Simon Sebag Montefiore.
Celem monumentalnej książki brytyjskiego historyka i pisarza jest, jak twierdzi, opowiedzenie historii Jerozolimy w jej najszerszym sensie dla różnych odbiorców: ateistów, chrześcijan, muzułmanów, Żydów czy osób nie angażujących się dzisiejszy politycznych konflikt związany z tym miejscem.
“Jest to historia Jerozolimy jako centrum dziejów świata, ale nie jest pomyślana jako encyklopedyczna historia wszystkich aspektów Jerozolimy ani przewodnik po każdej niszy, kapitelu i łuku w każdej budowli” - zastrzega Montefiore.
Układ książki jest prosty, bo chronologiczny. Czytelnik może śmiało pominąć rozdziały np. dotyczące starożytnej historii miasta i poczytać tylko o dziejach nowożytnych. “Tylko dzięki ujęciu chronologicznemu można uniknąć pokusy patrzenia na przeszłość poprzez obsesję teraźniejszości” - podkreślił Montefiore.
Autor analizuje i docieka, dlaczego Jerozolima stała się tak ważnym miejscem. Wskazuje, że była oddalona od szlaków handlowych na wybrzeżu Morza Śródziemnego, pozbawiona wody, a okolica - generalnie rzecz ujmując, dość niegościnna. “Ale wybór Jerozolimy jako miasta Świątyni był po części arbitralny i osobisty, po części organiczny i ewolucyjny. Świętość stała się jeszcze pełniejsza, ponieważ Jerozolima od dawna była święta” - czytamy w książce.
Historyk lawiruje między zawiłościami dziejów Jerozolimy. Przekonuje, że nie ma po prostu dwóch stron tego miejsca, “lecz wiele powiązanych ze sobą, przenikających się nawzajem kultur i nawarstwiających się tożsamości”.
“Jerozolima zawsze potrafiła rozczarowywać i dręczyć zarówno zdobywców, jak i przyjezdnych. Kontrast pomiędzy miastem rzeczywistym a niebiańskim jest tak rozdzierający, że do miejskiego szpitala psychiatrycznego przyjmuje się co roku stu pacjentów cierpiących na jerozolimski syndrom, szaleństwo oczekiwania, rozczarowania i ułudy” - zauważa, chyba pół żartem, pół serio, Montefiore.
Książka jest pięknie wydana, w twardej oprawie. Uwagę zwraca starannie zaprojektowana okładka z jej niebiańsko-złotą kolorystyką. Jej wnętrze skrywa cztery kilkustronicowe wkładki na papierze lepszej jakości z barwnymi zdjęciami, które umilają lekturę.
Około stu stron stanowią przypisy i bibliografia, więc wnikliwy czytelnik będzie mógł dalej pogłębiać wiedzę o Jerozolimie. Jednak jeżeli ktoś planuje wycieczkę do tego miasta, ze względu na spore wymiary tomu - lepiej zapoznać się z nim przed wylotem. Nie jest to tom do przeczytania “za jednym razem”. Jest to raczej książka do smakowania i powolnego poznawania historii setek bohaterów i bohaterek Jerozolimy.
Książkę docenili krytycy. Autor otrzymał za nią Wenjin Book Award w Chinach oraz Jewish Book Council’s Book of the Year w USA.
“Jerozolima jest domem jednego Boga, stolicą dwóch narodów, świątynią trzech religii i jedynym miastem, które ma istnieć dwa razy - w niebie i na ziemi: niezrównany powab ziemskiego nie umywa się do wspaniałości niebiańskiego” - po takiej zachęcie autora, trudno nie chcieć zagłębić się w lekturze.
Publikacja ukazała się nakładem wydawnictwa Znak Horyzont.
Szymon Zdziebłowski
