Lednicki Park Krajobrazowy w woj. wielkopolskim utworzono w celu ochrony cennych historycznie i krajobrazowo terenów wokół jeziora Lednica, będących kolebką państwa piastowskiego. Ma on ponad 76 km kwadratowych.

W ostatnich latach zespół ekspertów "prześwietlił" ten obszar z pomocą bardzo różnych metod badawczych. Naukowcy chcieli się dowiedzieć m.in., w jaki stanie są pozostałości po dawnej działalności człowieka, które często są niewidoczne gołym okiem. Skrywają się jednak pod ziemią - polami, łąkami lub zaroślami. O tych przedsięwzięciach kilkukrotnie pisaliśmy w Nauce w Polsce, np. tu  i tutaj. 

Teraz przyszła pora na podsumowanie tych i innych badań. Dlatego badacze opublikowali tom: "Między ziemią, wodą i powietrzem. Metody nieinwazyjne a dziedzictwo archeologiczne Lednickiego Parku Krajobrazowego", który dostępny jest nieodpłatnie dla wszystkich zainteresowanych.

"Nie jest to historia spektakularnych odkryć, których chyba trudno oczekiwać na obszarze badanym przez archeologów od niemal dwóch wieków. Jest to raczej świadectwo żmudnej pracy różnych specjalistów, którzy podejmując się badania przeszłości stykają się z szeregiem problemów wynikających z ograniczeń stosowanych metod, specyficznych warunków badanego obszaru, czy wyzwań stawianych przez współczesne formy jego użytkowania" - wyjaśnia cytowana w komunikacie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy dr Lidia Żuk z Wydziału Archeologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W książce znalazły się m.in. sprawozdania z analiz zdjęć lotniczych, badań powierzchniowych, geofizycznych, ale też skanowania batymetrycznego, które pozwoliło zajrzeć w głębiny jeziora Lednica.

"Bezcenny wgląd w przeszłe krajobrazy oferują również mapy historyczne sięgające końca XVIII w., które zostały odnalezione w archiwach polskich i zagranicznych. Połączenie różnych metod umożliwiło kompleksowe przebadanie różnych stref Lednickiego Parku Krajobrazowego, a jednocześnie pokazało, w jaki sposób współczesne użytkowanie tych terenów wpływa na metody prospekcji archeologicznej oraz uzyskane wyniki" - dodała dr Żuk.

Naukowcy zwracają uwagę, że od lat 80. XX w. nastąpiły duże przeobrażenia okolicy Lednicy, które nieodwracalnie wpływają na zachowanie reliktów archeologicznych.

Nowe metody umożliwiły też zidentyfikowane śladów przeszłej działalności człowieka, w północnej, zalesionej strefie parku, który do tej pory nie był celem zainteresowania archeologów. Dzięki skanowaniu laserowemu odnotowano np. zarys pozostałości dawnych pól i przeprawy przez mokradła.

Publikację dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Wyspa Ostrów Lednicki, będąca centralną częścią Lednickiego Parku Krajobrazowego, jest ważnym miejscem w historii Polski. To tam w X-XI wieku znajdował się jeden z głównych ośrodków państwa pierwszych Piastów. W pałacu na wyspie rezydowali m.in. książę Mieszko I oraz król Bolesław Chrobry, a także jego syn, król Mieszko II.

Po śmierci Mieszka II doszło do kryzysu i buntu poddanych. Sytuację tę wykorzystał książę Czech Brzetysław I i zbrojnie najechał ziemie Piastów, gdzie zrabował ogromne bogactwa niszcząc przy tym liczne grody, w tym właśnie ten znajdujący się na Ostrowie Lednickim

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/