Istnieje nieznana wcześniej wersja systemu CRISPR, która nie tylko chroni bakterie przed atakującymi ją wirusami, ale prowadzi do śmierci całej zakażonej komórki i hamuje rozwój infekcji - informują naukowcy w "Nature". Ich zdaniem odkrycie może mieć kolosalne znaczenie dla medycyny.
Biochemicy z Utah State University, w dwóch pracach naukowych opublikowanych na łamach „Nature” (DOI: 10.1038/s41586-022-05559-3) opisali właśnie nieznany wcześniej rodzaj systemu CRISPR.
CRISPR (ang. Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) to system, który bakterie stosują do obrony przed atakującymi je wirusami.
Wersja znana do tej pory tnie - i w ten sposób niszczy fragmenty DNA wirusa (faga), atakującego bakterię. Odkryty wariant także przecina ściśle wybrane odcinki DNA, ale skutek jest taki, że unieszkodliwia całą zakażoną komórkę i w ten sposób hamuje rozprzestrzenianie się infekcji.
"W tym systemie, nazwanym Cas12a2, widzimy strukturę i funkcję, której wcześniej nie obserwowano w żadnym systemie CRISPR - podkreśla prof. Ryan Jackson autor odkrycia. - Nad wynikami przedstawionymi w +Nature+ pracowaliśmy prawie sześć lat" - informuje badacz.
Zdolność CRISPR do cięcia DNA jest w ostatnich latach intensywnie badana i wykorzystywana do manipulacji genetycznych. Za rozwój tej metody, w 2020 roku Emmanuelle Charpentier i Jennifer Doudna otrzymały Nagrodę Nobla.
W nowo odkrytym systemie badacze również widzą ogromne możliwości. „Jeśli Cas12a2 można będzie wykorzystać do wyszukiwania i niszczenia komórek na poziomie genetycznym, terapeutyczny potencjał tej metody jest potężny” - stwierdza prof. Jackson.
Naukowcy mówią m.in. o diagnostyce i leczeniu chorób genetycznych.
„Na razie tylko zarysowaliśmy powierzchnię tematu, ale według nas poznanie Cas12a2 może doprowadzić do nowych, opartych na CRISPR technologii, które przyniosą ogromne korzyści społeczeństwu” - podkreśla ekspert.
Więcej informacji na stronie publikacji źródłowej (https://www.nature.com/articles/s41586-022-05559-3). (PAP)
Marek Matacz
mat/ ekr/
