Zapytany o to, czy coś się zmieniło we współpracy MEiN z Rosją po agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, Rzymkowski odpowiedział, że "zasadniczo tak".

"Możemy się pochwalić, że jako MEiN wypowiedzieliśmy skutecznie - czyli strona rosyjska przyjęła to do wiadomości i nabiera to w tej chwili już waloru prawnego - trzy umowy międzynarodowe, w których Polska i Rosja były stronami. Były to też umowy multilateralne, czyli wiele państw w nich uczestniczyło, i też ten ruch Polski podchwyciło wiele państw naszego regionu i też rozpoczęły ten proces wypowiadania umów dotyczących chociażby (Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych - PAP) w Dubnej" - poinformował.

Zdaniem Rzymkowskiego wycofanie się Polski z tego projektu "to duży cios dla Federacji Rosyjskiej". "To nie tylko kwestia środków finansowych, ale odcięcie kontaktów z przedstawicielami nauki państw trzecich. Jest to duży sukces dla nas" - ocenił Rzymkowski.

Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych to międzynarodowa i międzyrządowa organizacja naukowa powstała w marcu 1956 roku. Polska była jednym z państw-założycieli. Instytut prowadzi badania w obszarze fizyki teoretycznej, fizyki cząstek elementarnych i relatywistycznej fizyki jądrowej, fizyki jądrowej, fizyki skondensowanej fazy materii, badań radiacyjnych i radiobiologicznych, sieci informatycznych, technik obliczeniowych i fizyki komputerowej.

Jego członkami było dotąd 18 państw: Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Bułgaria, Czechy, Gruzja, Kazachstan, KRL-D, Kuba, Mołdawia, Mongolia, Polska, Federacja Rosyjska, Rumunia, Słowacja, Ukraina, Uzbekistan, Wietnam.

1 marca 2022 r. wiceminister edukacji i nauki Włodzimierz Bernacki poinformował, że MEiN podjął decyzję o zaprzestaniu współpracy z Rosją w dziedzinie nauki i techniki.

"Po pierwsze kończymy współpracę w ramach Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnie pod Moskwą oraz Międzynarodowego Centrum Informacji Naukowej i Technicznej. Po drugie Ministerstwo Edukacji i Nauki zaprzestaje współpracy z Rosją w ramach porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o współpracy w dziedzinie nauki i techniki zawartego 25 sierpnia 1993 r." - oświadczył wiceminister.

Jak dodał, oznacza to wstrzymanie kontaktów z rosyjskimi naukowcami, uczelniami i ośrodkami badawczymi.

W czerwcu 2022 r. wiceminister edukacji i nauki Wojciech Murdzek zaapelował w imieniu Polski do państw należących do Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) o przyjęcie rezolucji w sprawie zakończenia współpracy z Rosją i Białorusią.

"Deklaracja w sprawie zakończenia współpracy z Rosją i Białorusią jest potwierdzeniem naszego zobowiązania dla poszanowania wartości demokratycznych oraz potępieniem agresji Rosji na Ukrainę. Musimy mieć jednak świadomość, że nasze poparcie nie może być jednorazowe, musimy je potwierdzać na wielu płaszczyznach – od militarnej, przez humanitarną, do politycznych deklaracji, jak ta przed chwilą. Myślę, że niestety przed nami jeszcze wiele momentów, w których będziemy się musieli jasno opowiedzieć za demokracją, poszanowaniem ludzkiego życia oraz wartościami, które przyświecają nauce" - wskazał Murdzek w stanowisku Polski przedstawionym 15 czerwca podczas posiedzenia Rady ds. konkurencyjności (COMPET), które odbyło się w Luksemburgu.

"Zdajemy sobie wszyscy sprawę, że będą to bardzo trudne decyzje – będą miały znaczenie zarówno dla samego CERN (możliwe opóźnienia rozbudowy i badań, wzrost ich kosztów), jak i dla państw członkowskich, które będą musiały sprostać tym wyzwaniom, aby CERN dalej się rozwijał" - powiedział wiceminister.

"Jestem jednak głęboko przekonany, że musimy tak zrobić – jedno z najważniejszych urządzeń naukowych na świecie nie może być zakładnikiem autorytarnego reżimu z Rosji. Musimy zakończyć tę współpracę teraz, nie czekając na decyzję Kremla, która może przyjść w najmniej dogodnym dla CERN i dla nas momencie. Musimy mieć świadomość, że w Rosji nie ma autonomicznej nauki – to decyzja polityków pozwala Rosjanom pracować w CERN, w każdej chwili może się to skończyć" - zaznaczył.

PAP - Nauka w Polsce, Iwona Żurek

iżu/ mhr/