Pierwsze operacje rozszczepu kręgosłupa w łonie matki z użyciem komórek macierzystych

Rozszczep kręgosłupa u dziecka powstaje na bardzo wczesnym etapie życia płodowego. Jest to ubytek w ciągłości kręgosłupa, najczęściej w odcinku lędźwiowym lub krzyżowym, skutkujący na ogół nieodwracalnym porażeniem kończyn dolnych oraz zwieraczy pęcherza moczowego lub odbytu. W Polsce wada ta zdarza się raz na 1000 urodzeń.

Aby temu zapobiec konieczny jest zabieg. Wykonywany jest on w łonie matki lub zaraz po narodzinach dziecka. Operacja w łonie matki przeprowadzana jest metodą klasyczną lub mało inwazyjną (tzw. fetoskopową). Technika operacji w znacznym stopniu zależy od tego do jakiego zabiegu kwalifikuje się pacjentka i jej dziecko.

Technika klasyczna, czyli tzw. otwarta, polega na podobnym do cesarskiego cięcia otwarciu jamy macicy, częściowego wydobycia płodu poza nią i zoperowaniu jego kręgosłupa. Z kolei technika fetoskopowa ogranicza się jedynie do wykonania trzech otworów, przez które wprowadzany jest do jamy macicy pacjentki cienki endoskop oraz dwa narzędzia. Wymaga jednak dużej precyzji, gdyż igła, którą dokonywane jest szycie rozszczepu kręgosłupa, ma średnicę nieco większą niż włos. Obydwa typu operacji wykonywane są w Polsce.

Operacje przeprowadzone przez amerykańskich specjalistów z ośrodka UC Davis Health Uniwersytetu Kalifornijskiego polegają na wykorzystaniu do usunięcia rozszczepu kręgosłupa „łaty” z komórek macierzystych. Jak informuje BBC News, zabieg wykonywany jest w łonie matki metodą mało inwazyjną (nazywaną popularnie operacją przez dziurkę od klucza). To kolejny krok w rozwoju tej metody terapii. Jak dotąd zastosowaną ją w łonie matki u trojga dzieci, które przyszły już na świat.

Jeden z uczestniczących w tych zabiegach chirurgów dr Diana Farmer twierdzi, że sumie planowanych jest 35 operacji rozszczepu kręgosłupa w łonie matki z użyciem komórek macierzystych. Operowane dzieci będą obserwowane przez sześć lat, dopiero wtedy będzie można w pełni ocenić skuteczność tej metody. Użycia w nich komórek macierzystych ma tę zaletę, że mogą one się rozwijać wraz dojrzewaniem dzieci.

Eksperymenty na zwierzętach, głównie na owcach i psach (buldogach angielskich), wykazały, że nowa metoda terapii pozwala uniknąć powikłań rozszczepu kręgosłupa. Prof. Paolo De Coppi z Great Ormond Street Hospital w Londynie uważa, że użycie "łat" z komórek macierzystych powinno poprawić skuteczność operacyjnego leczenia rozszczepu kręgosłupa. "Taką mamy nadzieję, ale musimy jeszcze obserwować i czekać" – zaznaczył w rozmowie z BBC.

Nie wiadomo, jaka jest przyczyna rozszczepu kręgosłupa w organizmie płodu. Wiadomo natomiast co zmniejsza ryzyko powstawania tej wady. Jednym z najważniejszych czynników jest zapewnienie w diecie matki odpowiedniego spożycia kwasu foliowego, najlepiej od samego poczęcia. Kobiety planujące ciążę powinny zatem zażywać kwas foliowy jeszcze przed poczęciem. Nie wystarczy jednak przestrzegać diety bogatej w tę witaminę. Konieczna jest suplementacja odpowiednimi preparatami. (PAP)

Autor: Zbigniew Wojtasiński

zbw/ zan/