Estrogen postrzegany jest jako hormon promujący spalanie tłuszczu. Zgodnie z dotychczasowymi poglądami niedobór estrogenu po menopauzie ogranicza zdolność kobiet do wykorzystywania tłuszczu jako źródła energii, co prowadziłoby do obniżenia metabolizmu i przybierania na wadze. Poziom estrogenu można by potencjalnie przywrócić z hormonalną terapią zastępczą(HTZ).

Jednak badanie przeprowadzone na University of Jyväskylä (Finladia) pokazuje, że stan menopauzy lub poziom estrogenów we krwi nie określają wyraźnie średniego tempa, w jakim kobiety w starszym wieku są w stanie wykorzystać tłuszcz w spoczynku lub podczas ćwiczeń. Wpływ menopauzy na wykorzystanie tłuszczu jest przy tym prawdopodobnie niewielki w porównaniu ze stanem odżywienia lub poziomem sprawności.

Gdy tempo wykorzystania tłuszczu mierzono w spoczynku po nocnym poście, jego głównym wyznacznikiem był bilans energetyczny. Kobiety, których spożycie energii było mniejsze w porównaniu z ich wydatkami energetycznymi, zużywały tłuszcz w szybszym tempie. Wyższe wykorzystanie tłuszczu charakteryzowało się również wyższym poziomem kwasów tłuszczowych i ketonów we krwi. Wykorzystanie tłuszczu u kobiet po menopauzie nie różniło się od kobiet, które nie przeszły jeszcze menopauzy lub stosowały HTZ.

"To był oczekiwany wynik. Kobiety spalają tłuszcz również po menopauzie, jeśli dopływ energii jest mniejsze niż jej wydatek" – wskazał dr Jari Karppinen.

Szczytowe wykorzystanie tłuszczu mierzono metodą kalorymetrii pośredniej podczas testu na rowerze stacjonarnym. Najwyższe wskaźniki osiągnęły kobiety o najwyższej sprawności i aktywności fizycznej. Po raz kolejny kobiety po menopauzie nie różniły się od kobiet, które nie przeszły menopauzy lub stosowały HTZ.

„Jeśli chcesz poprawić zdolność spalania tkanki tłuszczowej podczas ćwiczeń, skup się na poprawie kondycji poprzez trening wytrzymałościowy" – kontynuuje Karppinen. „W tym przypadku nie musisz się tak bardzo martwić o menopauzę. Wcześniejsze badania wykazały, że zdolność spalanie tłuszczu podczas ćwiczeń poprawia się wraz z treningiem nawet po menopauzie.”

W badaniu sprawdzono również, czy wyższe wykorzystanie tłuszczu wskazuje na lepszą tolerancję glukozy. Wyniki były nieco zaskakujące. U kobiet, które wykorzystywały tłuszcz w większym tempie podczas odpoczynku, poziom glukozy i insuliny we krwi wzrósł bardziej podczas późniejszego testu tolerancji glukozy. Wyższe szczytowe wykorzystanie tłuszczu podczas ćwiczeń nie wskazywało na lepszą tolerancję glukozy.

"To odkrycie można wyjaśnić podstawową fizjologią" – wyjaśnia Karppinen. "Kiedy w spoczynku zużywasz więcej tłuszczu jako źródło energii, spożywanie węglowodanów może bardziej podnieść poziom glukozy we krwi. Organizm jest chwilowo dostrojony do zużywania większej ilości tłuszczu".

Modną obecnie dietą jest dieta ketogeniczna, której skuteczność w odchudzaniu reklamuje się z twierdzeniem, że kiedy jest stosowana, organizm zaczyna spalać więcej tłuszczu z tkanki tłuszczowej.

„To powszechne nieporozumienie" – podkreśla Karppinen. „Dieta wysokotłuszczowa rzeczywiście zwiększa całkowitą ilość tłuszczu zużywanego do produkcji energii. Jednak jest to spowodowane zwiększonym spożyciem tłuszczu i nie oznacza, że nagle zaczynasz tracić więcej tłuszczu z ciała. Gdy dopływ energii jest mniejszy niż wydatek energetyczny, waga spada podobnie, niezależnie od dystrybucji makroskładników w diecie.”

Badanie przeprowadzone na University of Jyväskylä (DOI 10.1016/j.numecd.2022.06.001) jest częścią badania dotyczącego estrogenów, mikroRNA i ryzyka dysfunkcji metabolicznej (EsmiRs) Badaniem objęto 42 kobiety, z których 26 przeszło menopauzę. Pozostałe 16 kobiet miało wyższy poziom estrogenów: siedem nie przeszło jeszcze menopauzy, a dziewięć stosowało hormonalną terapię zastępczą.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/