Dążenie do perfekcji zabija kreatywność

Od dawna uważano, że perfekcjonizm może zabijać kreatywność, jednak nie znaleziono dowodów empirycznych potwierdzających tę hipotezę. Jean-Christophe Goulet-Pelletier i jego zespół badawczy z Uniwersytetu Ottawskiego w Kanadzie, postanowili sprawdzić, jak jest naprawdę.

W ich badaniu wzięło udział 279 kanadyjskich studentów. Badani podawali swoje dane demograficzne, a za pomocą 7-punktowej skali mierzono też ich perfekcjonizm i dążenie do doskonałości. Oceniali oni, na ile zgadzają się ze stwierdzeniami takimi, jak "moim celem w szkole jest bycie przez cały czas wyjątkowo produktywnym" czy "moim celem jest uzyskanie bardzo dobrych wyników".

Następnie przetestowano kreatywność badanych - ich zadaniem było znalezienie jak największej liczby kreatywnych odpowiedzi na kilka pytań, np. "opowiedz nam, w jaki sposób możesz użyć gazety". Na końcu uzupełnili skalę mierzącą otwartość na doświadczenie, która zawierała pytania o wyobraźnię, zainteresowanie sztuką, emocjonalność, awanturność, intelekt i liberalizm.

Wyniki wykazały, że im bardziej dany uczestnicy dążyli do doskonałości, tym większą oryginalność i otwartość na doświadczenia wykazywali. W przeciwieństwie do tego, im większym perfekcjonistą był badany, tym mniej oryginalnych pomysłów przejawiał, a zarazem był mniej otwarty na doświadczenia. Według badaczy może to sugerować, że elastyczność - nieobecna w perfekcjonizmie - może poprawić nasze kreatywne myślenie.

Aby upewnić się co do otrzymanych wyników, naukowcy powtórzyli eksperyment. W drugim badaniu wzięło udział 401 uczestników, ponownie kanadyjskich studentów. Poza testami (jak w przypadku pierwszej grupy) uczestnicy uzupełniali dodatkowo testy skojarzeń (np. podaj wyraz związany z poprzednim) i przeciwskojarzeń (podaj wyraz zupełnie nie związany z poprzednim).

Ponownie okazało się, że to dążenie do doskonałości było silnym predyktorem otwartości i oryginalności. Chęć bycia perfekcyjnym wiązała się z niższymi wynikami w tych miarach. Ci, którzy dążyli do doskonałości, radzili sobie również lepiej w zadaniach związanych ze skojarzeniami i przeciwskojarzeniami. Nie zauważono jednak, aby poczucie skuteczności własnych działań i poczucie własnej kreatywności różniło się pomiędzy osobami dążącymi do perfekcji i osobami dążącymi do doskonałości. Badacze uważają, że może to wskazywać na to, że ludzie mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że ich kreatywność jest hamowana przez perfekcjonizm.

“Wiele badań sugeruje, że dążenie do perfekcji może przynosić mniej pozytywne skutki, niż życzyliby sobie perfekcjoniści, a ci, którzy szukają jedynie doskonałości, radzą sobie ogólnie lepiej. Przyszłe badania być może pokażą, jak zamienić toksyczny perfekcjonizm na doskonałość” - podsumowują autorzy badania.

Więcej - na stronie publikacji źródłowej (https://bpspsychub.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/bjop.12530?saml_referrer). (PAP)

Agnieszka Niewińska - Lewicka

anl/ zan/