Powstający system nawigacyjny dla Księżyca ma być wykorzystywany w przyszłości do misji kosmicznych na naturalnego satelitę ziemi. Zostanie zaprojektowany przez międzynarodowe konsorcjum z kluczowym udziałem pracowników Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (prof. Krzysztof Sośnica, dr Radosław Zajdel i dr Grzegorz Bury) – poinformowała w poniedziałek PAP rzeczniczka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Małgorzata Moczulska.

Jak przypomniano w komunikacie przekazanym PAP, do tej pory dla Ziemi opracowano kilka systemów nawigacji satelitarnej. Pozwalają one na precyzyjne pozycjonowanie, synchronizację w czasie, autonomiczną nawigację, a także są nieodzowne w misjach satelitarnych monitorujących np. deformacje powierzchni Ziemi, jak i wzrost poziomu wód w morzach i oceanach – napisano w komunikacie.

Nie opracowano do tej pory takich systemów dla Księżyca. „Przykładowo misja GRAIL do badania pola grawitacyjnego Księżyca była w stanie doskonale zmapować stronę Księżyca bliższą Ziemi, gdy kontakt z satelitami był możliwy. Natomiast, gdy satelity zachodziły za Księżyc z punktu widzenia Ziemi, kontakt się urywał, a dokładność wyznaczenia pozycji znacząco spadała. +Dalsza+ strona Księżyca pozostaje zbadana stosunkowo słabo ze względu na brak systemu nawigacyjnego” - wskazano.

Europejska Agencja Kosmiczna w ramach programu Moonlight (wieloetapowy program eksportacji Księżyca) wstępnie zdefiniowała trzy fazy wdrożenia usług nawigacyjnych na Księżycu opartych na technologii GNSS (Globalnych Nawigacyjnych Systemów Satelitarnych).

Pierwsza faza, realizowana w latach 2022-2025, zakłada wykorzystanie istniejącej infrastruktury – ziemskich satelitów GNSS oraz odbiorników księżycowych o wysokiej czułości. Druga, rozpisana na lata 2025-2035, zakłada budowę systemu opartego o minimalną liczbę satelitów (4-5) na orbicie księżycowej oraz wzmocnienie fazy pierwszej poprzez transmisję dodatkowych sygnałów z powierzchni Księżyca. Trzecia faza, od roku 2035, ma umożliwić świadczenie usług pozycjonowania, nawigacji oraz transferu czasu na całej powierzchni Księżyca.

W ramach drugiej fazy, Europejska Agencja Kosmiczna przyznała dofinansowanie projektowi ATLAS (Fundamental techniques, models and algorithms for a Lunar Radio Navigation System), który został złożony przez międzynarodowe konsorcjum, w którego skład weszli naukowcy Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

W ramach projektu zbadane zostaną różne możliwości technologiczne dla systemu nawigacyjnego dla Księżyca, w tym wykorzystanie obserwacji jedno- i dwukierunkowych pomiędzy Ziemią i satelitami, a także księżycowymi przekaźnikami i satelitami – podał Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.

Ponadto zostaną opracowane procedury realizacji księżycowych układów odniesienia oraz transformacji współrzędnych i czasu pomiędzy układami ziemskimi, niebieskimi (inercjalnymi) oraz księżycowymi. W projekcie planuje się test jakości pozycjonowania na Księżycu oraz na orbicie księżycowej z wykorzystaniem zaprojektowanego systemu nawigacyjnego składającego się z minimalnej liczby satelitów, co ma na celu redukcję kosztów budowy całego systemu – wskazano.(PAP)

autor: Piotr Doczekalski

pdo/ ekr/