Rezerwat Jeleniak Mikuliny utworzono w 1957 r. na terenie śródleśnego torfowiska - miejsca lęgowego żurawi. Wyjątkowy układ przyrodniczy tworzą tam: stare nasadzenia sosen i dębów na grobli, wraz z kompleksem stawów, torfowisk, bagien i podmokłych łąk dawnej doliny strumienia Jeleniak, otoczonym dużym kompleksem leśnym.

Powierzchnia rezerwatu to 120,26 ha, na które składają się, obok torfowisk, również dwa płytkie stawy – Jeleniak i Mikuliny. Po wystąpieniu wód wezbraniowych w 2010 r. uszkodzeniu uległy urządzenia wodne stawu Mikuliny, co sprowadziło zagrożenie dla podlegającej ochronie na terenie rezerwatu przyrody.

Obniżenie lustra wody i osuszenie znajdujących się obok torfowisk oznacza zagrożenie nie tylko dla gniazdujących tu żurawi, ale również dla ludzi. Wyciek wody może spowodować straty w znajdujących się w pobliżu zabudowaniach. Wyschnięcie stawów spowoduje też utratę wartości, dla których ochrony utworzono rezerwat.

Jak przekazał PAP rzecznik Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach Łukasz Zych, aby zapobiec wysychaniu stawu Mikuliny i okolicznych mokradeł, Nadleśnictwo Koszęcin, jako zarządca rezerwatu, przeprowadzi prace remontowe, polegające m.in. na odbudowie grobli i budowie nowego mnicha - urządzenia do spiętrzania wody.

„Działania te pozwolą zachować rezerwat w jego pierwotnym stanie, a nawet więcej – stworzą warunki do zwiększenia różnorodności biologicznej rezerwatu. Ponadto, zachowany zostanie retencyjny charakter stawów – dzięki nowemu mnichowi będzie możliwe zatrzymanie większej ilości wód opadowych” - wskazał Zych.

Zaznaczył, że prace te są zgodne z obowiązującymi dla tego rezerwatu zadaniami ochronnymi, wydanymi przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach (RDOŚ). Koncepcję remontu pozytywnie zaopiniowała Regionalna Rada Ochrony Przyrody Woj. Śląskiego. Decyzję środowiskową dla inwestycji wydał wójt gminy Koszęcin, po uzgodnieniu z RDOŚ.

Zych zastrzegł, że aby zapewnić szczelność remontowanej grobli, konieczne będzie - ograniczone do niezbędnego minimum - wycięcie części porastających ją drzew. Prace te zostaną przeprowadzone przed rozpoczęciem właściwego remontu w obecnym sezonie zimowym, poza okresem lęgowym ptaków - w sposób jak najmniej uciążliwy dla środowiska.

RDOŚ akcentuje, że w razie zaniechania prac, wyschnięcie stawów oznaczałoby utratę wartości, dla których ochrony utworzono rezerwat. Oprócz żurawi, stawy są także ważnym miejscem dla innych gatunków chronionych, jak zimorodek, bąk, błotniak stawowy i samotnik. Rezerwat jest ponadto siedliskiem rzadkich gatunków roślin bagiennych i torfowiskowych.

Prace w rezerwacie (ich koszt wraz z projektem to 598 tys. zł netto) będą finansowane ze środków pozyskanych przez Nadleśnictwo Koszęcin za pośrednictwem Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Chodzi o prowadzony przez Lasy Państwowe projekt pn. „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych” (określany przez Lasy także skrótem: MRN2) o wartości 234,7 mln zł i kwocie dofinansowania z POIiŚ - 144,5 mln zł.

W ramach tego projektu nadleśnictwo Koszęcin zaplanowało: budowę urządzeń przywracających funkcję obszarom mokradłowym na terenie rezerwatu Jeleniak Mikuliny, budowę zastawek: Mokrochozy, Końska, Kamień, Piłka, Strzelczykowe, Diable Bagno, Brusiek duża oraz 266 Brusiek, a także modernizację zbiornika Rysowce.

PAP - Nauka w Polsce, Mateusz Babak

mtb/ pad/