Wskaźnik masy ciała (body mass index, BMI) to współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach. Został opracowany w roku 1832 r. przez belgijskiego matematyka Adolfa Queteleta. W roku 1972 r. amerykański fizjolog Ancel Keys zmienił nazwę „współczynnik Queteleta” na znany obecnie wskaźnik masy ciała (BMI).

Optymalna wartość BMI wynosi od 18,5 do 25. Pomiędzy 25 a 30 mamy do czynienia z nadwagą, powyżej 30 można już mówić o otyłości I stopnia. Otyłość II stopnia to BMI powyżej 35, III stopnia – powyżej 40.

Przyjmuje się, że wyższe wartości BMI wiążą się ze zwiększonym ryzykiem dla zdrowia i życia – na przykład zagrożeniem cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca czy miażdżycą. Interwencje związane z odchudzaniem wykazały znaczne korzyści w zmniejszaniu ryzyka cukrzycy typu II u osób wysokiego ryzyka i w stanie przedcukrzycowym, ale nie zostały dobrze zbadane u osób z niższym ryzykiem cukrzycy.

Jak wykazał zespół Manuela Rivasa ze Stanford University, niższy wskaźnik masy ciała (BMI) jest konsekwentnie związany ze zmniejszonym ryzykiem cukrzycy typu II wśród osób o zróżnicowanym wywiadzie rodzinnym, genetycznych czynnikach ryzyka i wadze.

Naukowcy ze Stanford badali związek pomiędzy BMI, wywiadem rodzinnym oraz genetycznymi czynnikami ryzyka wpływającymi na cukrzycę typu II lub BMI. Wykorzystali dane dotyczące 287 394 niespokrewnionych ze sobą osób o brytyjskim pochodzeniu, rekrutowanych do udziału w brytyjskim Biobanku w latach 2006–2010 w wieku od 40 do 69 lat.

U prawie 5 proc. uczestników zdiagnozowano cukrzycę typu II, a jej występowanie miało potwierdzony związek z wyższym BMI, obciążonym wywiadem rodzinnym i genetycznymi czynnikami ryzyka. Ponadto zmniejszenie BMI o 1 kg/m2 wiązało się z 1,37-krotnym zmniejszeniem ryzyka cukrzycy typu II u osób bez nadwagi z BMI poniżej 25 i bez historii cukrzycy w rodzinie. Podobny (1,21 raza) był wpływ zmniejszenia BMI u osób otyłych z obciążonym wywiadem rodzinnym.

Zdaniem autorów wyniki te sugerują, że wszystkie osoby mogą znacznie obniżyć ryzyko cukrzycy typu II poprzez zmniejszenie masy ciała. Ostrzegają jednak, że wyniki należy przyjmować z odrobiną sceptycyzmu, ponieważ nie badali wpływu faktycznych interwencji odchudzających. Utrata wagi w późniejszym życiu po noszeniu nadwagi przez dziesięciolecia niekoniecznie przyniosłaby znaczący skutek. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/