Listę Top 10 New Species każdego roku przygotowuje College of Environmental Science and Forestry, najstarsza i najbardziej prestiżowa instytucja w USA badająca środowisko. Zestawienie obejmujące dziesięć najciekawszych nowych gatunków odkrytych w ciągu ostatnich 12 miesięcy i tworzone jest w celu uczczenia urodzin ojca taksonomii, Karola Linneusza.

Telipogon diabolicus (Orchidaceae) czyli \"diabelski\" storczyk został odnaleziony podczas prac terenowych prowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego w południowej Kolumbii. Nieznany wcześniej gatunek storczyka opisali dr Marta Kolanowska i prof. Dariusz L. Szlachetko z Wydziału Biologii UG we współpracy z Ramiro Medina Trejo z Kolumbii.

Na tegoroczną listę Top 10 New Species trafił razem z m.in. pająkiem nazwanym Eriovixia gryffindori - przypominającym Tiarę Przydziału z Harry’ego Pottera oraz morskim robakiem Xenoturbella churro, który zyskał nazwę dzięki podobieństwu do hiszpańskiego deseru – churro.

Nazwa \"diabelskiego\" storczyka nawiązuje do budowy prętosłupa (czyli struktury generatywnej powstałej ze zrośnięcia słupka i pręcika), który przypomina głowę diabła. Gatunek ten zaklasyfikowano jako krytycznie zagrożony ze względu na lokalizację jedynej znanej populacji T. diabolicus w pobliżu drogi oraz wrażliwość wysokogórskich formacji roślinnych na zmiany klimatu.

Naukowcy podkreślają, że najbardziej intrygującym pytaniem dotyczącym T. diabolicus pozostaje aspekt jego zapylania. Jak wskazują dotychczasowe badania, u storczyków z rodzaju Telipogon pyłkowiny przenoszone są przez owady podczas pseudokopulacji. Oznacza to, że pyłkowiny zostają przyczepione do ciała samca owada, gdy ten próbuje kopulować z kwiatem przypominającym samicę, jednak nie opublikowano do tej pory materiałów potwierdzających to założenie. \"Niezwykle ciekawe byłoby zaobserwować insekta, któremu +diaboliczny+ prętosłup przypomina samicę jego gatunku\" - piszą badacze.

Pracownicy i doktoranci Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii UG od ponad 10 lat badają różnorodność, systematykę i biogeografię andyjskich storczyków. Opisali w tym czasie ponad 100 nieznanych wcześniej gatunków południowoamerykańskich orchidei. Ponad 500 gatunków roślin, przede wszystkim storczykowatych (Orchidaceae) liczy ekspozycja na Wydziale Biologii UG. Są to gatunki charakterystyczne przede wszystkim dla obszarów tropikalnych i subtropikalnych. Rośliny zgromadzone w kolekcji stanowią cenny materiał do badań naukowych z zakresu morfologii, histologii, fenologii oraz taksonomii roślin, w tym taksonomii molekularnej.

Po opublikowaniu w ubiegłym roku informacji na temat odkrycia \"diabelskiej orchidei\" zyskała ona duży rozgłos w mediach - pisał o nim m.in. \"Washington Post\".

\"Warto dodać, ze wiele gatunków storczyków przypomina swoim wyglądem różne zwierzęta czy postaci\" - zwracają uwagę badacze z UG. \"Dobrymi przykładami są Dracula simia przypominająca małpę, Ophrys bomybliflora przypominająca śmiejącego się trzmiela czy Habenaria radiata przypominającą czaplę białą\" - wyjaśniają.

Pełną listę 10 najciekawszych nowych gatunków 2017 roku można znaleźć pod adresem: http://www.esf.edu/top10/.

PAP - Nauka w Polsce

kflo/ ekr/