Naukowcy z Uniwersytetu Królowej Marii w Londynie (W. Brytania) zaprojektowali eksperyment, w ramach którego trzmiele – dla zdobycia jedzenia - musiały przetaczać kulkę z krawędzi platformy do jej centrum.

„Chcieliśmy wybadać granice poznawcze trzmieli sprawdzając, czy są one w stanie użyć nietypowego obiektu do wykonania zadania, z którym – w historii pszczelej ewolucji - najprawdopodobniej nigdy wcześniej nie zetknął się żaden osobnik” – komentuje cel badania jeden z autorów dr Clint Perry.

Owady najpierw oglądały demonstrację sposobu wykonania zadania. Badacze, wykorzystując do tego plastikowe zwierzęta, pokazywali „widzom”, że przesunięcie kulki w odpowiednie miejsce powoduje uzyskanie nagrody: roztworu cukru. Dzięki obserwacji wszystkie trzmiele w lot pojęły zasady gry i odtworzyły prezentowane czynności.

W następnym etapie eksperymentu naukowcy przydzielili nowe, niczego nieświadome trzmiele do trzech grup. Pierwsza z nich uczyła się, obserwując uprzednio wytrenowane owady, które służyły za model behawioralny. Druga - była świadkiem „samoczynnego” przesuwania się kulki we właściwe miejsce (tak naprawdę pod platformą znajdował się magnes, który poruszał obiektem). Trzecia – zastawała kulkę umieszczoną już w centrum platformy.

Gdy przyszło do samodzielnego wykonania zadania, okazało się, że najlepiej poradziła sobie z nim grupa trzmieli ucząca się od pobratymców. Dzięki obserwacji innych przedstawicieli swojego gatunku (mechanizm społecznego uczenia się) zwierzęta przyswoiły nowy rodzaj zachowania i włączyły go do swojego repertuaru.

Co więcej, podczas wykonywania zadania trzmiele wykazywały się dużą kreatywnością.

W początkowej fazie eksperymentu na platformie znajdowały się trzy kulki, przy czym dwie z nich – położone najbliżej centrum – były przyklejone do podłoża. Zwierzęta eksperymentalne mogły poruszać tylko trzecią, najdalej umieszczoną kulką, w związku z czym tylko takie zachowanie demonstrowały obserwatorom. Natomiast w końcowym etapie badania wszystkie kulki były ruchome.

Trzmiele poddane społecznemu uczeniu się, pomimo wcześniejszych obserwacji, ignorowały najdalej umieszczoną kulkę i wykorzystywały tę, która była najbliżej, dzięki czemu ich działanie było bardziej efektywne. Owady dobrze odnajdywały się również w sytuacji, gdy na platformie umieszczono kulki innego koloru.

"Trzmiele wykonywały zadanie w sposób inny od tego prezentowanego podczas demonstracji, co sugeruje, że owady nie kopiowały po prostu tego, co zobaczyły, ale wprowadzały własne ulepszenia. To wyraz imponującej elastyczności poznawczej, zwłaszcza jak na owady" – mówi inny badacz dr Olli J. Loukola. (PAP)

ooo/ zan/