Pochodzący z Kanady Dugas, homoseksualista pracujący jako steward linii lotniczej Air Canada, zyskał po śmierci (1984 r.) ponurą sławę \"pacjenta zero\" - osoby, od której zaczęła się w USA epidemia Aids. Przypisywano mu nawet umyślne rozsiewanie wirusa.

Nowe badania wykazały jednak, że w latach 70. XX wieku Dugas był tylko jedną z tysięcy zakażonych HIV osób. Dowiedziono również, że kluczowe znaczenie w rozprzestrzenianiu się wirusa miał Nowy Jork.

Wirus HIV po raz pierwszy dał o sobie znać w roku 1981, gdy u młodych gejów zaczęły pojawiać się nietypowe objawy. Jednak naukowcom udało się sięgnąć dalej w przeszłość - dzięki analizie 2000 próbek zebranych jeszcze w latach 70. w Nowym Jorku i San Francisco podczas badań nad wirusowym zapaleniem wątroby.

Zespół z University of Arizona opracował nową metodę rekonstrukcji kodu genetycznego wirusa HIV pochodzącego z tych próbek. Udało się uzyskać osiem kompletnych kodów genetycznych HIV, dzięki czemu można było stworzyć drzewo genealogiczne wirusa i prześledzić, jak trafił do USA.

Zróżnicowanie genetyczne wirusa sugeruje, że musiał pojawić się w USA około roku 1970 lub 1971, a nie pod koniec lat 70. Z kolei analiza kodu genetycznego HIV obecnego we krwi Dugasa wykluczyła, by wirus ten był „ojcem” epidemii na terenie USA.

Dugas po raz pierwszy został określony jako \"pacjent O\" (litera O, nie cyfra zero) przez US Centres for Disease Control, ponieważ chodziło o przypadek ”Out-of-California\". Z czasem „O” zamieniło się w „zero” i narodził się termin „pacjent zero”. Tego określenia używa się nadal – na przykład opisując epidemię eboli w Afryce.

Wcześniejsze badania wykazały, że światowa pandemia Aids rozpoczęła się w Kinszasie (Demokratyczna Republika Kongo). Z Kongo wirus HIV przedostał się na Karaiby, a potem do USA.

W Nowym Jorku choroba trafiła na bardzo podatną populację - doszło do epidemii, która przyciągnęła uwagę świata. Z tego miasta wirus rozprzestrzenił się na zachodnie wybrzeże a potem – na cały świat. (PAP)

pmw/ agt/