Układ glimfatyczny to układ znajdujący się wyłącznie w mózgu ssaków. Pełni podobne funkcje, co układ limfatyczny (usuwa odpady i dostarcza składników odżywczych), jednak działa w oparciu o komórki glejowe. Naczynia glimfatyczne oplatają naczynia krwionośne mózgu, a rolę limfy pełni płyn mózgowo-rdzeniowy.

Układ glimfatyczny odkryto dopiero w roku 2012, prowadząc doświadczenia na myszach. Jak się wydaje, uaktywnia się on podczas snu, usuwając zbędne produkty metabolizmu i odpadowe białka, takie jak beta- amyloid. Wciąż jednak nie wyjaśniono wielu kwestii – na przykład jaką drogą odpady wydostają się z mózgu.

Aby zbadać funkcjonowanie układu glimfatycznego u ludzi, Vesa Kiviniemi i jego koledzy z fińskiego uniwersytetu Oulu in opracowali udoskonaloną metodę skanowania MRI, która pozwala uzyskać w ciągu sekundy 20-krotnie więcej obrazów. Dzięki temu można było śledzić działanie układu w wysokiej rozdzielczości.

Dotychczas uważano, że cała energia niezbędna do usuwania produktów przemiany materii dostarczana jest układowi glimfatycznemu przez pulsujące naczynia krwionośne. Nowe badania wykazały, iż zaangażowany są także komórki mięśniowe w ścianach naczyń krwionośnych, a być może także zmiany ciśnienia w klatce piersiowej związane z oddychaniem, wysysające płyn.

Prawdopodobnie problemy z układem glimfatycznym mogą przyczynić się do rozwoju choroby Alzheimera, sprzyjając gromadzeniu się beta- amyloidu.

Podczas badań, których wyników jeszcze nie opublikowano, Kiviniemi i jego zespół wykazali, że u dwóch chorych na alzheimera osób pulsowanie płynu w układzie glimfatycznym było nieco odmienne niż w przypadku osób zdrowych.(PAP)

pmw/ zan/