W 2016 roku mija 100 lat od roku opublikowania artykułu naukowego o jednym z najbardziej sławnych fraktali świata - Dywanie Sierpińskiego. Z tej okazji hiszpańscy popularyzatorzy nauki zaproponowali, by uczniowie z różnych krajów przygotowali wspólnie taki ogromny, prawie 44-metrowy fraktal składający się z ponad 2 mln części. W poszczególnych krajach przygotowane mają być fragmenty tego obiektu, a w maju, w Hiszpanii, mają być one połączone w całość.

Do akcji włączyła się i Polska - to okazja, by przypomnieć o prof. Wacławie Sierpińskim - wybitnym polskim matematyku, który po raz pierwszy opisał ten fraktal.

Fragment, który Polacy wyślą do Hiszpanii, ma się składać aż z 262 144 elementów - papierowych kwadracików. Polska część dywanu stanowić będzie aż 1/8 całości. Nasz fragment dywanu Sierpińskiego - jak mówi PAP polski koordynator projektu dr hab. inż. Andrzej Katunin z PŚ - powstał dzięki pracy kilku tysięcy osób - głównie uczniów i studentów z 50 szkół i placówek oświatowych z całego kraju. Efekt ich pracy zaprezentowany ma być w sobotę Gliwicach.

Pierwszą iterację dywanu tworzy się układając 9 kwadracików w większy kwadrat i usuwając z nich kwadrat środkowy. Zostaje więc osiem kwadratów z dziurką w środku. Druga iteracja powstaje z ośmiu takich zestawów liczących po 8 kwadratów (również z dziurką w środku) i składa się z 64 kwadratów. Kolejna iteracja to już 512 kwadratów. W Polsce zaprezentowana ma być 6. iteracja dywanu Sierpińskiego, a w Hiszpanii - 7. iteracja

"Na podobny pomysł stworzenia Dywanu Sierpińskiego wpadliśmy kilka lat temu - w 2012 r. Na 130. rocznicę urodzin Sierpińskiego też układaliśmy ten fraktal. Wtedy dywan był większy niż teraz, ale składał się z mniejszej ilości elementów - była to 4. iteracja" - mówi Katunin.

Fraktale to obiekty geometryczne, które - w uproszczeniu - składają się z pomniejszonych kopii samych siebie. Są wszechobecne zarówno w otaczającej nas przyrodzie, jak i obiektach stworzonych przez człowieka. Nazwa pochodzi z łaciny – fractus – oznacza połamany, cząstkowy.

Fraktale znalazły już mnóstwo zastosowań nie tylko w samej matematyce, ale również w wielu innych naukach technicznych, w szczególności w fizyce, mechanice, chemii i wielu innych.

Sierpinski Carpet Project to globalny międzynarodowy projekt, mający na celu promocję matematyki i geometrii fraktalnej zapoczątkowany w 2014 roku przez José Luisa Rodrígueza Blancasa, profesora matematyki w Uniwersytecie Almerii (Hiszpania) i Davida Crespo Casteleiro, nauczyciela matematyki w szkole średniej. Obecnie projekt zrzesza ponad 40 tysięcy dzieci z ponad 40 krajów na całym świecie.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ mrt/