Zegar wykonano w 2003 r., ale cztery lata później został on zniszczony: złodzieje pozbawili czasomierz wszystkich metalowych elementów, w tym gnomonu (pionowej wskazówki, której cień wskazywał czas) i herbów Gdańska oraz rodziny Heweliusza.

Naprawy zegara podjęła się miejska spółka Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna, która w sierpniu ub.r. postawiła w sąsiedztwie czasomierza fontannę oraz interaktywną tablicę, dzięki której turyści i gdańszczanie mogą poznać historię gdańskich instalacji wodociągowych, ale też życiorys astronoma.

Rekonstrukcja zegara słonecznego była jednym z projektów zgłoszonych do budżetu obywatelskiego miasta Gdańska na rok 2014. Projekt zdobył wówczas ponad tysiąc głosów, było to jednak zbyt mało, by zakwalifikować się do realizacji. „Gdy dowiedzieliśmy się, że pomysł przepadł w głosowaniu, poczuliśmy się zobowiązani do wykonania rekonstrukcji zegara na własny koszt” - powiedziała PAP Anna Nawała rzeczniczka prasowa GIW-K.

We wtorek przedstawiciele spółki zaprezentowali mediom zrekonstruowany zegar. Jak wyjaśniła w rozmowie z PAP Nawała, nowy gnomon – wykonany, jak poprzedni z metalu - został zainstalowany w taki sposób, by zapobiec jego ewentualnemu demontażowi. Z kolei herby Gdańska i rodziny Heweliusza zostały wykonane z żywicy przypominającej piaskowiec.

Nawała dodała, że interaktywna tablica przy fontannie zyskała wzbogaconą o nową aplikację, dzięki której można poznać ciekawostki dotyczące astronoma, obejrzeć parę filmików prezentujących jego dokonania oraz dowiedzieć się, jak powinno się odczytywać czas z zegara słonecznego.

Jak wyjaśniła Nawała, rekonstrukcja czasomierza kosztowała około 15 tys. zł.

Dedykowany Heweliuszowi zegar słoneczny zaprojektowała Hanna Klementowska przy współpracy z dr. inż. Grzegorzem Szychlińskim z Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Tarcza zegara to zainstalowana poziomo okrągła, kamienna płyta, na której wyryto podziałkę czasową i napis "Wielkiemu astronomowi Janowi Heweliuszowi gdańszczanie". Na płycie znajduje się także tabela z poprawkami, jakie trzeba brać pod uwagę, by poprawnie odczytać czas na zegarze.

Skwer, na którym zainstalowano zegar słoneczny znajduje się w historycznym centrum Gdańska - przed Ratuszem Starego Miasta, z którym Jan Heweliusz był związany (pełnił m.in. funkcję rajcy) i nieopodal którego mieszkał.

Zegar nie jest jedynym sposobem na upamiętnienie słynnego astronoma na placu jego imienia. Na zieleńcu tym stoi także pomnik Heweliusza, a na ścianie kamienicy, w kierunku której zwraca się postać astronoma, przed kilkoma laty namalowano mapę gwiaździstego nieba.

Jan Heweliusz - astronom, piwowar, grafik, drukarz i wydawca, urodził się 28 stycznia 1611 r. w Gdańsku, a zmarł także w tym mieście w dniu swoich 76. urodzin - 28 stycznia 1687 r. Heweliusz w młodości studiował prawo, matematykę, astronomię i rysunek na uczelniach w Holandii, Anglii i Francji. Po powrocie do Gdańska w 1634 roku przez wiele lat prowadził intensywne obserwacje astronomiczne, korzystając przy tym z wielu samodzielnie zbudowanych, unikalnych przyrządów.

W 1664 r. Heweliusz został członkiem Królewskiej Akademii Nauk w Londynie. Naukowiec stworzył ponad 20 dzieł, w tym atlas 54 gwiazdozbiorów, z których 12 opisano po raz pierwszy. Był również twórcą prototypu zegara wahadłowego i peryskopu.

PAP - Nauka w Polsce

aks/ dym/