Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
16.03.2015 aktualizacja 16.03.2015

Ludzie nauczyli się żyć w dżungli dawniej, niż sądzono

Fot. Fotolia Fot. Fotolia

Ludzie potrafili przeżyć w dżungli już co najmniej 20 tys. lat temu, czyli 10 tys. lat wcześniej, niż sądzono. Potwierdzają to badania szczątków ze Sri Lanki przedstawione w "Science".

Do niedawna naukowcy nie potrafili znaleźć bezpośrednich dowodów wskazujących na to, że ludzie związali się z lasami tropikalnymi wcześniej niż 10 tys. lat temu. Zakładano, że dżungla to środowisko zbyt niebezpieczne dla dawnych ludzi, żyjących z myślistwa i zbieractwa. Naukowcy spekulowali, że łatwiej było się wyżywić na terenach otwartych, gdzie łatwiej o zwierzynę, na którą można zapolować albo zastawić pułapkę.

Teorię tę należy jednak skorygować - wynika z badań Patricka Robertsa z Research Laboratory for Archaeology and the History of Art na Uniwersytecie Oxfordzkim i jego zespołu. Naukowcy ci analizowali skamieniałe zęby 26 osób żyjących pomiędzy 20 tys. a 3 tys. lat temu. Zęby pochodzą z trzech stanowisk archeologicznych na Sri Lance, otoczonych dziś przez gęsty deszczowy las albo znajdujących się na terenie bardziej otwartym.

Za punkt wyjścia takich badań naukowcy zawsze przyjmują fakt, że rośliny - zależnie od tego, jaki prowadzą rodzaj fotosyntezy, czyli typowy dla drzew i krzewów, albo traw i turzyc - wbudowują w tkanki różną ilość izotopów, np. węgla. Kiedy są zjadane przez ludzi albo zwierzęta, charakterystyczne dla nich izotopy trafiają do tkanek zwierzęcych, m.in. do szkliwa. Mimo upływu milionów lat, badacze są w stanie zmierzyć proporcje obu izotopów węgla w szkliwie. Wyniki odzwierciedlają proporcje różnych typów roślin w diecie.

Autorzy publikacji w "Science" odkryli, że dieta badanych ludzi opierała się głównie na roślinach typowych dla lasu deszczowego. Występował w niej pokarm roślinny, jaki można znaleźć w lesie albo środowisku przejściowym pomiędzy lasem a bardziej otwartym otoczeniem.

W tych dawnych czasach w dżungli i na jej skraju żyli prawdopodobnie nie tylko ludzie, ale i zwierzęta takie, jak jeżozwierze, ogromne wiewiórki czy małpy. Z bogactwa dżungli ludzie korzystali nie tylko sporadycznie - jak sugerowano wcześniej, ale na co dzień.

Tylko w przypadku dwóch osobników budowa zębów wskazuje na dietę związaną z otwartym terenem trawiastym. Osobnicy ci żyli jednak ok. 3 tys. lat temu, na początku epoki żelaza, kiedy na Sri Lance rozpoczęto praktyki rolnicze.

Wyniki sugerują, że ludzie współcześni przystosowywali się do życia w lesie deszczowym przez długi czas, i że nastąpiło to wcześniej, niż sądzono. Autorzy nowej publikacji przywołują też wcześniejsze badania archeologiczne, według których ludzie mogli zajmować środowisko leśne już ok. 45 tys. lat temu. Wspomniane badanie nie pozwalało jednak stwierdzić, czy ci ludzie wyspecjalizowali się i trwale związali z dżunglą, czy zapuszczali do niej co jakiś czas, kiedy musieli.

"To pierwsze badanie pokazujące bezpośrednio, jak bardzo dawni mieszkańcy lasów byli zależni od darów lasu, jeśli chodzi o dietę - zaznacza Patrick Roberts. - Okazuje się, że wcześni ludzie ze Sri Lanki umieli przeżyć niemal wyłącznie dzięki temu, co znaleźli w lesie, bez potrzeby przenoszenia się w inne środowisko. Najwyraźniej potrafili przystosować się do różnych ekstremalnych środowisk". (PAP)

zan/ agt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024