Podstawy prawne do ustanowienia i realizacji programu „Studia dla wybitnych” stworzy nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o podatku dochodowym. Projekt nowelizacji, przedłożony przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, przyjęła we wtorek Rada Ministrów.

„Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw obietnicy złożonej przez premier Ewę Kopacz w exposé, w którym zapowiedziała, że młodzi, zdolni Polacy będą mieli możliwość studiowania na renomowanych uczelniach zagranicznych” - podkreślono w komunikacie Centrum Informacyjnego Rządu (CIR) po posiedzeniu Rady Ministrów. Z kolei resort nauki w swoim komunikacie zwrócił uwagę, że program „Studia dla wybitnych” to „pierwszy publiczny projekt finansowania całości studiów za granicą”.

"W szczególnym programie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego rocznie będziemy wysyłać około 100 młodych ludzi, wyjątkowo zdolnych, na studia w innych krajach. Te osoby, w ramach programu, będą miały pokryte koszty nie tylko rekrutacji, ale pobytu, przejazdu i czesnego. Średnio przez 10 lat chcemy wykształcić poza granicami kraju około 700 polskich zdolnych studentów" - powiedziała na wtorkowej konferencji premier Ewa Kopacz. "Chcemy wykorzystać ich umiejętności i to, czego nauczyli się podczas tych studiów zagranicznych" - dodała.

Jak podał CIR, program będzie adresowany do studentów mających wybitne osiągnięcia naukowe, dla których „jedyną przeszkodą w zdobywaniu wiedzy i doświadczenia międzynarodowego jest sytuacja materialna”. Program zostanie ustanowiony w formie uchwały przyjętej przez Radę Ministrów. Ma ruszyć od roku akademickiego 2016/2017 i objąć ok. 100 studentów.

W sumie do 2025 roku na realizację programu rząd przeznaczy 336 mln zł, a w 2016 roku będzie to 18,5 mln zł - poinformowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) w przesłanym PAP komunikacie.

Z programu będą mogli skorzystać wybitni studenci, którzy ukończyli trzeci rok jednolitych studiów magisterskich oraz absolwenci studiów licencjackich. Jednym z warunków otrzymania finansowania jest oficjalny dokument potwierdzający przyjęcie na zagraniczną uczelnię.

Osoba, która podejmie studia za granicą, może otrzymać z programu fundusze na pokrycie kosztów: rekrutacji, czesnego, zakwaterowania, utrzymania, przejazdów i ubezpieczeń. „Świadczenia te zostaną zwolnione z podatku PIT. Pomoc o podobnym charakterze, np. stypendia naukowe i socjalne, jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych” – poinformował CIR.

Pomoc finansową udzieloną w ramach programu trzeba będzie zwrócić, gdy np. studia nie zostaną ukończone z przyczyn leżących po stronie uczestnika albo z powodu braku postępów w nauce. Uczestnik programu będzie zwolniony ze zwrotu udzielonego mu wsparcia, gdy w ciągu 10 lat od ukończenia studiów na zagranicznej uczelni przepracuje w Polsce łącznie 5 lat, odprowadzając przez ten okres składki na ubezpieczenia: społeczne i zdrowotne. Inną możliwością uniknięcia zwrotu pieniędzy z programu jest to, by uczestnik programu po powrocie ze studiów zrobił doktorat w polskiej instytucji.

"Dajemy szansę najzdolniejszym, najambitniejszym studentom, którzy chcieliby wyjechać za granicę, ale często po prostu ich na to nie stać. Ich wiedzę, zdolności i umiejętności trzeba jednak potem wykorzystać dla polskiej gospodarki. Dlatego będziemy zachęcać ich, żeby wracali do kraju" – mówi cytowana w komunikacie MNiSW szefowa resortu nauki, prof. Lena Kolarska-Bobińska.

Jak podało MNiSW, finansowanie ma dotyczyć studiów na najlepszych uniwersytetach zagranicznych. Zestawienie uczelni ma być przygotowywane zgodnie z Akademickim Rankingiem Uczelni Świata (ang. Academic Ranking of World Universities) – tzw. rankingiem szanghajskim. Na liście ma znaleźć się pierwszych 15 uniwersytetów z rankingu ogólnego, a także uczelnie z rankingów dziedzinowych.

"Program +Studia dla wybitnych+ to także wielka szansa dla uczelni, które będą dumne, że przygotowują studentów tak, aby studiowali oni na najlepszych szkołach wyższych świata. Spowoduje to też większy nacisk na poprawę jakości i wzrost konkurencyjności. Nie mam wątpliwości, że uczelniom ten program pomoże" – uważa minister Kolarska-Bobińska.

Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu, planowane regulacje są odpowiedzią na zobowiązania podjęte przez europejskich ministrów do spraw szkolnictwa w kwietniu 2009 r. w Leuven i Louvain-la-Neuve, zgodnie z którymi w 2020 r. co najmniej 20 proc. studentów uzyskujących dyplom w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego powinno wcześniej odbyć okres studiów lub szkolenia za granicą. Jednym z wariantów realizacji tego założenia może być udzielenie wsparcia finansowego studentom podejmującym kształcenie za granicą.

Nowe przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ lt/ agt/ je/