Białe kopuły i iglice mauzoleum Tadż Mahal to jedna z wizytówek Indii i co roku przyciąga do tego kraju miliony turystów. W ostatnich kilku dekadach zewnętrzna warstwa marmurów tego obiektu zaczęła jednak zmieniać kolor i wyraźnie żółknąć - do tego stopnia, że wymaga czyszczenia. W efekcie, co kilka lat robotnicy zacierają powierzchnię mauzoleum specjalną glinką, by usunąć warstwy brudu i wydobyć na światło dzienne urodę marmuru.

Generalnie uważano, że zmiana koloru ma związek ze złą jakością powietrza w regionie Agra. Nie było jednak wiadomo, jakie dokładnie związki odpowiadają za żółknięcie.

Władze indyjskie próbowały zmniejszyć szkody, wprowadzając w okolicy Tadż Mahal ograniczenie ruchu drogowego czy wymuszając w okolicy zmniejszenie emisji przemysłowych. Jednak mimo zmian w prawie i systematycznego czyszczenia, kopuły i minarety systematycznie pokrywają się warstwami sadzy - przypominają Mike H. Bergin ze School of Earth and Atmospheric Sciences w Georgia Institute of Technology (USA) i jego współpracownicy.

Bergin i jego zespół przez kilka miesięcy analizowali cząsteczki obecne w powietrzu i te osadzające się na powierzchni marmuru w rejonie głównej kopuły. Opracowali też specjalną metodę pozwalającą ocenić, w jaki sposób osady na marmurze odbijają światło, przez co wpływają na barwę budynku.

Jak ustalili, jeden z architektonicznych cudów świata szpecą m.in. silnie absorbujące światło cząsteczki sadzy (pochodzą ze spalin samochodowych), a także cząsteczki powstające przy okazji spalania węgla brunatnego, biomasy, śmieci - i zwykły kurz.

Wyniki badań mogą być pomocne w ochronie tego mauzoleum i innych, podobnych budynków. (PAP)

zan/ agt/