Skamieniałe kości odkryto już w 1983 r. nieopodal Charleston, w Karolinie Południowej podczas rozbudowy międzynarodowego lotniska. Znalezisko było tak duże, że trzeba je było wydobywać koparką. Przy rozpiętości skrzydeł sięgającej 7 m. wymarły ptak był dwa razy większy, niż współczesny największy latający ptak, albatros królewski (którego skrzydła mają najwyżej 3,7 m.).

Pokaźne gabaryty i charakterystyczny dziób pełen wyrostków przypominających zęby pozwoliły zaliczyć znalezisko do wymarłej rodziny ptaków morskich Pelagornithidae. "Pelagornitydy były jak stworzenia z powieści fantasy. Nie ma dziś nic, co choć trochę mogłoby je przypominać" - zauważa prowadzący nowe badania Dan Ksepka z National Evolutionary Synthesis Center w Durham (USA).

Pelagornitydy żyły na całej ziemi dziesiątki milionów lat. Wymarły w pliocenie, trzy miliony lat temu, z dość niejasnych powodów. Sam Pelagornis sandersi żył 25-28 mln lat temu; długo po wymarciu dinozaurów - i na długo przed pojawieniem się ludzi.

Potężna rozpiętość skrzydeł stawia P. sandersi ponad teoretyczną, górną granicą wielkości, pozwalającą zwierzętom wzbijać się w przestworza. Budowa szkieletu (puste i bardzo cienkie kości, krępe nogi i ogromne skrzydła) nie pozostawia jednak wątpliwości, że ptak - na lądzie najprawdopodobniej niezgrabny, w powietrzu musiał być mistrzem - twierdzi Ksepka.

Jego technikę lotu naukowiec zbadał przy pomocy modeli komputerowych. Teraz twierdzi, że zwierzę "mogło pokonywać wyjątkowo duże odległości, przelatując nad oceanem w poszukiwaniu pokarmu".

P. sandersi był prawdopodobnie zbyt wielki, by startować z miejsca czy wzbijać się tylko i wyłącznie dzięki machaniu skrzydłami. Wzbijał się prawdopodobnie dzięki temu, że brał rozbieg pod wiatr - albo wykorzystywał podmuchy wiatru tak, jak lotniarze.

Z symulacji wynika również, że kiedy już znalazł się w powietrzu, wyjątkowo sprawnie szybował. Dzięki długim, smukłym skrzydłom potrafił wykorzystać prądy powietrza nad oceanem. Szybować kilometrami bez jednego machnięcia skrzydłami. Od czasu do czasu obniżał lot i zniżał się ku wodzie, by chwycić ośmiornicę lub węgorza. (PAP)

zan/ krf