Magazyn "Memory" opublikował badania, które polegały na przepytywaniu dzieci o ostatnie wydarzenia, począwszy od trzecich urodzin. Później uczestników proszono o przywołanie tych wydarzeń w wieku pięciu, sześciu, siedmiu, ośmiu i dziewięciu lat.

"Nasze badanie jako pierwsze pokazuje początki dziecięcej amnezji - podkreśla prowadząca badanie psycholog Patricia Bauer. - Zarejestrowaliśmy wspomnienia dzieci, a potem monitorowaliśmy je, aby wyśledzić, kiedy pamięć o nich się zatarła".

Bauer podkreśla, że pamięć autobiograficzna jest kluczowa dla zrozumienia samego siebie. "Pamiętając siebie z przeszłości wiemy, kim jesteśmy dziś" - uważa badaczka.

Naukowcy od dawna wiedzieli - bazując na wywiadach z dorosłymi - że wspomnienia większości ludzi sięgają trzeciego roku życia. Termin "dziecięca amnezja", określający utratę wspomnień z lat dziecięcych, ukuł Zygmunt Freud. Jednak w ostatnich latach coraz więcej wskazuje na to, że choć małe dzieci wykorzystują pamięć do nauki języka i rozumienia świata, ich mózgi nie dysponują możliwościami, aby przetrzymywać je w bardziej złożonych formach pamięci.

Badacze nagrali wspomnienia 83 dzieci w wieku trzech lat, których matki i ojcowie pytali o sześć wydarzeń z ostatnich miesięcy, jak wycieczka do zoo czy przyjęcie urodzinowe. Mieli z nimi rozmawiać tak, jak robią to na co dzień. Badaczka przytoczyła hipotetyczną sytuację: "Matka mogła zapytać: +Pamiętasz, jak poszliśmy do Chuck E. Cheese\'s (centrum rodzinnej rozrywki) w twoje urodziny?+ i mogła dodać: +Jadłeś pizzę, prawda?+". Dziecko w odpowiedzi mogło zacząć przytaczać szczegóły lub skierować rozmowę na inny tor, mówiąc np. "Zoo!". Wtedy rodzic mógł wciąż pytać o pierwotny temat lub wdać się w pogawędkę o zoo.

Rodzice, którzy pozwalali dziecku poprowadzić konwersację, zwykle wydobywali ze swoich trzylatków bogatsze wspomnienia. "Takie podejście wiązało się też z lepszym pamiętaniem o wydarzeniu w późniejszym wieku" - powiedziała badaczka.

Kilka lat później dzieci proszono o przywołanie wydarzeń, o których mówiły na początku badania; każde z nich zapytano o to tylko raz w trakcie eksperymentu. Okazało się, że dzieci w wieku pięciu i siedmiu lat potrafiły przywołać 63-72 proc. wydarzeń, natomiast ośmio- i dziewięciolatki pamiętały już tylko 35 proc. wydarzeń.

"Zaskakujące było to, że choć pięcio- i sześciolatki pamiętały większy proc. wydarzeń, ich narracja na ten temat była niekompletna - powiedziała Bauer. - Starsze dzieci pamiętały mniej, ale przywoływały więcej szczegółów".

Te różnice mogły wynikać z tego, że najlepiej pamiętane wspomnienia obfitowały w szczegóły, a umiejętności językowe starszych dzieci pozwalały lepiej je wyartykułować, jeszcze lepiej utrwalając je w pamięci.

Jak wyjaśnia Bauer, młodsze dzieci szybciej niż dorośli zapominały z powodu braku stosowanego procesu scalającego wszystkie informacje w kompleksową autobiograficzną pamięć. "Trzeba znać kalendarz, pory roku. Umieć kodować informacje o lokalizacji wydarzenia. I rozumieć, że nasza perspektywa różni się od perspektywy innych" - podkreśla naukowiec.

Teraz Bauer zamierza zbadać, kiedy ludzie zaczynają się posługiwać "dorosłą" formą pamięci. Zakłada, że dzieje się to między 9. a 18. rokiem życia. (PAP)

mrt/ agt/