„Mieszko Pierwszy Tajemniczy” to tytuł kolejnej książki prof. Przemysława Urbańczyka – profesora zwyczajnego pracującego w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Publikacja ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego UMK w cyklu monografii finansowanych przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej.
W rodzimym piśmiennictwie nie brakuje pozycji na temat pierwszego historycznego władcy Polski. Autor zastrzega, że nie napisał dzieła wyczerpującego wszystkie kwestie wynikające ze źródeł pisanych. „Osią rozważań nie będzie chronologia wydarzeń politycznych, lecz wybrane problemy badawcze. Skupię się na kilku tematach, które albo nie wzbudziły dotąd szerokiego zainteresowania, albo pozwalają na wzbogacenie dotychczasowych interpretacji” – pisze prof. Urbańczyk we wstępie.
Naukowiec już w tytule sugeruje, że odtworzenie i zarysowanie postaci Mieszka I nastręcza wiele problemów. Jego zdaniem nadal nie można udzielić jednoznacznych odpowiedzi na wiele kluczowych pytań. Przede wszystkim brak lokalnych źródeł pisanych opisujących władcę – pochodzących z czasów jego panowania. Mimo to badacz sugeruje, że wiele informacji można uzyskać czerpiąc z danych archeologicznych i ograniczonej bazy tekstów.
„Archeolodzy, przez dziesięciolecia krępowani przypisywaną im rolą pomocników +królowej nauk+, nie tylko powoli sięgają po niezależność, ale też podejmują równoprawny dialog z historykami. Wykopaliska archeologiczne stanowią często jedyną szansę na zapisanie pustych kart dziejów tych obszarów, dla których nie zachowały się odpowiednio liczne źródła pisane” – pisze autor.
Zamiast klasycznego wstępu prof. Urbańczyk przedstawił konfrontację historyków i archeologów z punktu widzenia historii metodologii.
Książkę otwiera rozdział poświęcony zagadnieniu państwa i refleksji nad tym, czy już w X wieku może być o nim mowa we Wschodniej i Centralne Europie. W kolejnym autor przygląda się „pierwszym obserwatorom zewnętrznym”, czyli pismom pozostawionym przez autorów opisujących ziemie Polski w czasach Mieszka I. Cały rozdział dotyczy próby rozwikłania imienia Mieszka I i dyskusji nad tym, jak pierwotnie brzmiało. To temat szczególnie bliski prof. Urbańczykowi - 2012 roku naukowiec zorganizował jemu poświęcony panel dyskusyjny w poznańskim Muzeum Archeologicznym.
Aż dwa rozdziały autor przeznaczył na istotny aspekt w procesie powstawania państwa polskiego, czyli przyjęcie chrześcijaństwa. Tutaj również przytoczono dyskusję na temat wcześniejszego przenikania tej religii na obszary Polski niż czasy Mieszka I. Omówiono też różne aspekty konwersji władcy i chrystianizacji jemu podległych.
Jedną z części książki poświęcono działalności budowlanej pierwszego władcy Polski. Autor kolejno przygląda się typom stawianych konstrukcji – rezydencjonalnym czy sakralnym. Omawia też znaczenie i charakter ówczesnych grodów.
Ostatnie rozdziały przybliżają błyskotliwą karierę polityczną Mieszka I, zasięg terytorium znajdującego się pod jego panowaniem i wreszcie tajemnice śmierci i jego pochówku. W tej ostatniej kwestii naukowiec podaje w wątpliwość złożenia ciała pierwszego władcy Polski wewnątrz katedry poznańskiej. Jest to jedna z wielu, jak sam autor przyznaje, kontrowersyjnych propozycji, „które zapewne sprowokują krytyczną dyskusję”.
Książka zaopatrzona jest w bogaty aparat naukowy – bibliografię, indeks oraz kilkadziesiąt barwnych fotografii zamieszczonych we wkładce.
PAP - Nauka w Polsce
szz/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
