Analizując na poziomie molekularnym rozwój życia na naszej planecie Lane przeprowadza w swojej książce pt. „Największe wynalazki ewolucji” śledztwo w sprawie kluczowych cech najbardziej rozwiniętych organizmów.

Za procesami tymi, według Lane\\'a, nie stoi żaden genialny stwórca. \"Ewolucja nie planuje” - powtarza wielokrotnie. Nie znaczy to jednak, że kolejne postępy w ewolucji nie są użyteczne dla poszczególnych gatunków lub grup organizmów. Samo użyte przez niego słowo \"wynalazki\" przypomina, że mają kluczowe znaczenie dla przetrwania. Np. śmierć i degeneracyjne choroby wieku podeszłego to efekt wymuszonej optymalizacji zarządzania energią przez organizm, który musi dzielić zasoby pomiędzy wysiłek utrzymania się przy życiu i rozmnażania.

Przy czym nie ma pewności, że w odmiennych warunkach ewolucja potoczyłaby się podobnym torem. Możliwe jest na przykład – przekonuje biochemik – że na odległych planetach aż roi się od życia, złożonego wyłącznie z bakterii lub podobnych jednokomórkowych organizmów (prokariotów). Mało brakowało, aby na Ziemi było tak samo. Zrządzeniem wielu okoliczności powstały eukariota, czyli organizmy dysponujące komórkami z jądrem komórkowym. Było to jedno z bardziej brzemiennych w skutki wydarzeń w historii życia na Ziemi. Eukariota, w odróżnieniu od prokariotów, są bardzo podatne na różnicowanie. Stąd różnorodność gatunków i ich błyskawiczna (stosunkowo) ewolucja.

Skąd wzięły się nasz wzrok i świadomość? Co sprawiło, że wykształciły się zwierzęta stałocieplne? Dlaczego uprawiamy seks, skoro wiadomo, że jego efektem będzie przypadkowa wymiana genów, czyli nasze potomstwo ma równie dobrze szansę odziedziczenia naszych największych wad, co najwspanialszych zalet? Czy nie byłoby lepiej dla gatunku klonować najlepszą pulę genetyczną niż zdawać się na ślepy los? Wszystko to da się wyjaśnić, badając geny i budowę żywych stworzeń na poziomie komórkowym oraz skamieliny wymarłych już organizmów.

Książka przeznaczona jest dla wymagającego czytelnika, który jest gotów zagłębić się z pasją w naprawdę skomplikowane łamigłówki – niektóre do dziś nie do końca rozwiązane. \"Wynalazki\", o których pisze autor zostały wybrane na podstawie jego subiektywnych kryteriów. Lane pisze o: powstaniu życia, DNA, fotosyntezie, komórce eukariotycznej, rozmnażaniu płciowym, ruchu, wzroku, stałocieplności, świadomości i śmierci. W każdym rozdziale omawia jedną zagadkową funkcję organizmu, opowiadając historię śledztw, które naukowcy przez dekady lub nawet stulecia prowadzili, aby wyjaśnić, jak działa i skąd się wzięła. W tym celu poznajemy nasze drzewo genealogiczne, sięgające wielu setek milionów lat wstecz i kwantowe efekty zachodzące na w błonach naszych komórek. Wszystko to, choć bardzo skomplikowane, daje dość czytelny obraz bogactwa życia, którego jesteśmy zaledwie maleńką częścią.

Książka \"Największe wynalazki ewolucji\" ukazała się nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka.

PAP - Nauka w Polsce

ula/ agt/