Kandydatami w konkursie na przodków dzisiejszych ptaków są: Anchiornis i Epidexipteryx. "Najstarsze znane dinozaury pierzaste to Anchiornis, sprzed 155 mln lat, i Epidexipteryx, żyjący pomiędzy 152 a 168 mln lat temu" – opisuje paleontolog Nicholas Longrich z Yale University (USA). Jak zauważa, pióra początkowo zdawały się pełnić funkcję izolacyjną.

Naukowiec dodaje, że bardzo trudno byłoby wyznaczyć moment, kiedy dinozaury przechodzą w ptaki. "Natura ewolucji jest taka, że wszystko dzieje się stopniowo" – wyjaśnia.

Okazuje się, że pióra na skrzydłach u anchiornisa i praptaka archeopteryksa były podobne, ale nie identyczne. W ten sposób widać, że ewolucja eksperymentowała na tym wczesnym etapie.

Archeopteryks posiadał na skrzydłach warstwy piór, anchiornis zaś dużo prostych piór, zachodzących na siebie jak u pingwinów. W obu przypadkach układ piór nie służył efektywnemu odrywaniu się od ziemi.

Dzisiejsze ptaki potrafią ustawiać swoje pióra w jednej z warstw na skrzydłach pod różnym kątem, trochę tak jak to się dzieje w żaluzjach okiennych. Pomaga to w minimalizowaniu oporu powietrza przy podnoszeniu skrzydeł i w lataniu z mniejszą prędkością. Anchiornis i archeopteryks nie miały takiej wyodrębnionej warstwy.

Jak wyjaśnia Longrich, strategią obronną tych gatunków mogła być ucieczka przed drapieżnikami poprzez szybowanie z drzewa na drzewo. Zamiast schodzić na ziemię i wbiegać na inne drzewo, bezpieczniej było uciekać szybując.

Jego zdaniem ptasie pióra wyewoluowały w ciągu kilkudziesięciu mln lat, a następnie przez ok. 130 mln lat pozostały niezmienione. Naukowiec porównuje to do prac nad skonstruowaniem samolotu: kiedy po kilku latach eksperymentów osiągnięto odpowiedni kształt, przez kolejne dziesiątki lat pozostał on z grubsza taki sam.

Wyniki badań opublikowano na łamach pisma "Current Biology".(PAP)

krx/ agt/